“मत्सरावर वेळ वाया घालण्यापेक्षा ती शक्ती सत्कारणी लावावी..!”

In the attempt to prove that we are better and superior to others, we end up becoming envious. The tendency to constantly compete with one another is what causes people to become envious. Once you develop an envious nature, you don’t just envy those who are better or trying to surpass you, but even when someone of a lower status than you achieves success within their capacity, you start envying them as well. This is because envy, once rooted in the mind, only needs a person in front of it to manifest. It doesn’t matter who that person is, envy just performs its function. However, the extent of the damage it causes to you only becomes clear when envy isolates you from the world.

• I won’t go into explaining the damages caused by envying others, as you already know that. You may have even seen people who have harmed themselves more than I have. So, rather than commenting on the losses caused by envy, I’m more interested in discussing how we shouldn’t allow envy to reside in our hearts.
• I have a friend who always likes to see himself in the competitive arena. He wishes that someone should always be competing with him. If he feels that the person he assumes will compete with him is not doing so, he immediately starts speaking enviously about them among all his friends. The very desire to have someone compete with you is also equivalent to giving envy a place in your heart.
• We have always heard, “Progress is impossible without competition. But the competition must be healthy.” If this is considered a wise thought, it is fundamentally wrong. Because if progress is impossible without competition, how can competition be healthy? In the end, you’re only competing for progress. If progress is the goal, then you will inevitably need to win the competition at any cost. This means competition can never be healthy. Envy will undoubtedly be born there.
• Our very birth on this Earth is to do something good. A person who believes this accepts divine signs. They acknowledge that the upheavals in their life are divine signals. Such a person remains unaffected by external influences. If we cultivate this neutral mindset, we can at least prevent envy from entering our hearts. It doesn’t require sainthood or an ascetic attitude to avoid envy. Simply treating others with kindness and giving them a sense of equality is enough.
• If someone sees you as an “ideal” person, they will certainly try to emulate you. In such cases, don’t mistake it as them trying to compete with you and don’t envy them. Instead, understand their intentions and offer them good advice. To keep envy at bay, it’s essential to stay around positive people and in a positive environment. To create a positive environment, you need to start with yourself. And now, don’t be envious, just hit the “like” button!

आपण इतरांपेक्षा उजवे आहोत, श्रेष्ठ आहोत हे दाखविण्याच्या प्रयत्नातूनच आपण मत्सरी बनत असतो. मुळातच एकमेकांत स्पर्धा करण्याच्या वृत्तीमुळेच माणूस मत्सरी बनत चालला आहे. एकदा का तुमचा मत्सरी स्वभाव बनला की मग तुम्ही फक्त तुमच्यापेक्षा सरस असणाऱ्या किंवा वरचढ ठरू पाहणाऱ्या व्यक्तीचाच मत्सर करत नाही, तर तुमच्या पेक्षा कनिष्ठ स्तरावर असलेल्या व्यक्तीला देखील त्याच्या आवाक्यातील यश मिळाले तरी तुम्ही त्याचा देखील मत्सर करायला लागता. कारण बुद्धीत साचलेल्या मत्सराला प्रकट होण्यासाठी समोर एक व्यक्ती लागते. ती व्यक्ती कोण आहे ? याच्याशी मत्सराला काहीच देणे-घेणे नसते. तो त्याचं कार्य करत असतो. पण यामुळे आपले किती नुकसान होते हे जेंव्हा तुमच्यातील मत्सर तुम्हाला जगापासून वेगळे करेल तेंव्हाच तुमच्या लक्षात येते.

• दुसऱ्याचा मत्सर करण्यामुळे कोणते नुकसान होते हे मी इथे सांगत बसणार नाही. कारण ते तुम्हाला माहित आहे. कदाचित माझ्यापेक्षाही अधिक नुकसान करून घेतलेली माणसे तुम्ही बघीतली असतील. त्यामुळे होणाऱ्या नुकसानीवर भाष्य करण्यापेक्षा आपल्या अंतःकरणात मत्सराला जागा असू नये यावर चर्चा करण्यात मला जास्त इंटरेस्ट आहे.
• माझा एक मित्र आहे. त्याला नेहमीच स्वतःला स्पर्धेच्या रिंगणात बघायला आवडते. कुणीतरी आपल्याशी स्पर्धा करावी अशीच त्याची इच्छा असते. ती इच्छा त्याने गृहीत धरलेल्या व्यक्तीकडून पूर्ण होत नाहीय असं त्याला जाणवलं की लगेचच तो त्या व्यक्तीविषयी सर्व मित्रांमध्ये मत्सरी बोलायला लागतो. कुणीतरी आपल्याशी स्पर्धा करावी असं वाटणं हे देखील मत्सराला आपल्या अंतःकरणात जागा देण्यासारखंच असतं.
• आपण नेहमी ऐकत आलोय.”स्पर्धा केल्याशिवाय तुमची प्रगती अशक्य आहे. फक्त स्पर्धा निकोप हवी”, आता हा सुविचार असेल तर तो चुकीचाच म्हंटला पाहिजे. कारण स्पर्धेशिवाय जर प्रगती अशक्य असेल तर स्पर्धा निकोप कशी असू शकते ? शेवटी तुम्ही स्पर्धा ही केवळ प्रगतीसाठी करणार आहात. मग प्रगती हेच जर उद्दिष्ट्य असेल तर कोणत्याही प्रकारे तुम्हाला स्पर्धा ही जिंकावीच लागणार आहे. म्हणजेच स्पर्धा ही कधीच निकोप असू शकत नाही. तिथे मत्सर हा शंभरटक्के जन्म घेणारच.
• आपला जन्म हा मुळात या सृष्टीवर काहीतरी चांगले घडविण्यासाठी झाला आहे. असा विचार करणारा माणूस ईश्वरीय संकेतांना मान्य करत असतो. आपल्या आयुष्यात जी काही उलथापालथ होत असते, तो एक ईश्वरीय संकेत असल्याचे त्याला मान्य असते. असा माणूस निर्विकार असतो. हीच निर्विकार वृत्ती आपण आत्मसात केली तर किमान आपण आपल्या अंतःकरणात प्रवेश करू पाहणाऱ्या मत्सराला थोपवू शकतो. फक्त संतत्व किंवा त्यागी वृत्ती अंगिकारली म्हणजेच आपण मत्सराला दूर ठेवू असे नाही. तर इतरांसोबत प्रेमळपणे व्यवहार ठेवतानाच त्यांना समानतेचा दर्जा दिला तरी खूप झाले.
• समोरचा व्यक्ती जर तुम्हाला “आदर्श” मानत असेल तर नक्कीच तो तुमचे अनुकरण करण्याचा प्रयत्न करेल. अशावेळी तो बरोबरी करतोय असे समजून तुम्ही त्याचा मत्सर करू नकात. उलट त्याला समजून घेत चांगला सल्ला द्या. मत्सराला कायम दूर ठेवण्यासाठी सकारात्मक व्यक्ती आणि वातावरणात राहणे आवश्यक आहे. त्यासाठी वातावरण सकारात्मक करायचे असेल तर स्वतपासूनच सुरुवात करायला हवी. आता माझा मत्सर न करता “लाईक” करा बरं !

:-Mukund Madhukar Hingne.