Navratri Special

“आपल्या घरातील स्त्री सदस्यांचे महत्व आपण वाढवू यात….!”

We have developed a false belief that treating the women in our lives with respect is enough to label ourselves as feminists. In fact, this belief has become ingrained in us. While moving through society, we often make an effort to behave politely and courteously with women we encounter in various roles, even if it’s just out of formality. But do we show the same respect and civility towards the women in our own homes, within our families?

If you genuinely show respect, then you are among the wealthiest in the world. Your perpetually joyful face will never need to hide behind a false mask. But if that’s not the case…? It means we are quite hypocritical, living with multiple personas.

• According to Hindu scriptures, we are currently in the midst of Navaratri, a time of awakening. This festive period celebrates Adimaya, the primordial power, who destroys evil demonic forces for the welfare of humankind. However, it’s not just Hinduism that honors women, who, in many forms, shape a man’s life with their existence. All religions around the world emphasize the importance of respecting women. The real question is, as followers of our faith, do we truly respect women from the bottom of our hearts?
• The first woman in our lives is the mother, who endures the pain of childbirth to give us life. Then comes the sister, and after her, our grandmothers, aunts, and other female relatives, who nurture and shape us with love and care. These women play a significant role in imparting values and warmth through various family bonds.
• Beyond family ties, the first woman we often meet in the outside world is our teacher. Later, as childhood friends, we meet female peers. This journey with women ultimately finds stability when we meet our life partner, our wife. In truth, no one is as fortunate as men, for they are surrounded by women in so many forms throughout their lives.
• Yet, if a man, driven by ego and power, views women merely as tools for exploitation, how can we call the male society cultured and sensitive? Today, women are not only excelling in every field alongside men, thanks to education, but they are also not neglecting their responsibilities at home. Women remain at the forefront as the best guides, raising cultured generations.
• 
  
• If we start by honoring the women within our families while saluting their contributions, we won’t need any social ideology to prove that we are truly feminist. This respect for women is ingrained in the teachings of all our religions. This is what the true “awakening of women” is about.

आपल्या आयुष्यात येणाऱ्या स्त्रियांशी आपण किती आदराने वागतो हे दाखविणे म्हणजे आपण स्त्रीवादी आहोत हा एक खोटा समज आपण करून घेतला आहे. नव्हे तो आपल्या अंगवळणी पडला आहे. समाजात वावरताना आपल्याला अनेक रुपात भेटणाऱ्या स्त्रियांशी कदाचित एक शिष्टाचार म्हणून का होईना आपण खूपच सभ्यतेने वागण्याचा प्रयत्न करतो. हीच सभ्यता आणि आदर आपण आपल्या घरातील, कुटुंबातील स्त्री सदस्यांशी वागताना दाखवतो का ? जर खरोखरच तुम्ही आदर दाखवत असाल तर तुम्ही जगात सर्वात वैभवसंपन्न आहात. तुमचा कायम आनंदी राहणारा चेहरा तुमच्याकडे दुसऱ्या बनावट मुखवट्याची कधीच मागणी करणार नाही. पण तसं नसेल तर…? आपण खूपच ढोंगी आहोत, बहुरूपी आहोत.

• हिंदुधर्म शास्त्रानुसार सध्या नवरात्रीचा जागर सुरू आहे. मानवजातीच्या कल्याणासाठी दुष्ट राक्षसी शक्तींचा नाश करणाऱ्या आदिमाया-आदिशक्तीचा हा उत्सवी पर्वकाळ सुरू आहे. अनेक रुपात आपल्या अस्तित्वातून पुरुषाच्या आयुष्याला आकार देणाऱ्या स्रीजातीचा आदर फक्त हिंदुधर्मातच केला जातो असे अजिबात नाही. जगात अस्तित्वात असलेल्या सर्वच धर्मांच्या शिकवणीतून स्त्रीचा आदर करण्याचाच संदेश दिला जातो. मुद्दा हा आहे की किमान धर्माचे अनुयायी म्हणून तरी आपण अगदी मनापासून स्त्रियांचा आदर करतो का ?
• आपल्याला मरणकळा सोसून जन्म देणारी माता ही आपल्या आयुष्यात येणारी पहिली स्त्री. त्यानंतर बहीण, मग आपल्यावर संस्कार आणि मायेचा वर्षाव करणारी आपली आज्जी, आत्या, काकू, मावशी, मामी अशा अनेक नात्यातून स्त्रियांची अनेक रूपे आपल्याला प्रेम आणि मायेची ऊब देत संस्कारित करण्यासाठी पुढे येत असतात.
• कौटुंबिक नात्यातील ह्या स्त्रियांसोबतच बाहेरच्या जगातील स्त्रीशी होणारी पहिली ओळख म्हणजे शाळेतील शिक्षिकेच्या रुपात भेटणारी स्त्री. मग बालमैत्रीण म्हणून भेटणारी आपल्याच वयाची आपली सहकारी. स्त्री बरोबरचा सुरू झालेला हा प्रवास स्थिरावतो ते आपल्याला आयुष्याची जोडीदार म्हणून भेटलेल्या पत्नीच्या रुपात. खरं म्हणजे पुरुषाएव्हढा भाग्यवान कुणीच नसतो. त्याला त्याच्या आयुष्यात एव्हढ्या रुपात स्त्रियांचा सहवास लाभतो.
• तरी देखील आपल्या अहंकार आणि शक्तीच्या जोरावर पुरुष हा स्त्रीकडे फक्त शोषणाचे साधन म्हणूनच पहात असेल तर संस्कारित पुरुषजात ही संवेदनशील आहे असं कसं म्हणता येईल ?
• आता तर शिक्षणाच्या साहाय्याने पुरुषांच्या बरोबरीने सर्वच क्षेत्रात कार्यरत असणाऱ्या स्त्रिया या फक्त बाहेरच्या जगातच आघाडीवर आहेत असे नाही. तर बाहेरच्या जगात यशस्वी होत असतानाच त्या आपल्या कुटुंबाची जबाबदारी देखील विसरलेल्या नाहीत. संस्कारित पिढी निर्माण करणाऱ्या उत्तम मार्गदर्शक म्हणून आजही स्त्रियाच आघाडीवर आहेत. त्यांच्या कार्याला सलाम करताना ही सुरुवात आपण आपल्या कुटुंबातील स्त्री सदस्यांपासून केली तर…. खऱ्या अर्थाने आपण “स्त्रीवादी” आहोत हे सांगायला आपल्याला कोणत्या सामाजिक विचारधारेची गरज लागणार नाही. ही शिकवण तर आपल्या सर्वच धर्मसंस्कारात आहे. हाच तर स्त्री जागर आहे.

:-Mukund Madhukar Hingne.