“काळोखानेच काळोखाला दूर सारले असं कधी घडलंय का…?”

Martin Luther King Jr. has a very famous thought. He says, “Darkness cannot drive out darkness; only light can do that. Hate cannot drive out hate; only love can do that.” How simply he conveys this message. Though a lifelong struggle to prove your existence may be inevitable, do not pursue it through hatred or revenge. Instead, dream of conquering the world with love, and treat others accordingly.

• Yesterday evening, while I was out for a walk, I ran into an old colleague. With age, he had retired, and he softly said to me, “You’re lucky; a writer never has a retirement age.” I didn’t quite understand what he was trying to say. But what surprised me more was that, even at this age, he was still expressing jealousy towards me. In reality, they say that retirement is like a bonus given to us in life. In short, the remaining years are meant to be lived with peace of mind. But some people forget this very truth. They don’t let go of the hatred that’s built up inside them. In fact, their mental drainage system is completely collapsed.
• Whether it’s an event unfolding in front of us or a person we meet, if we are never going to see each other again, then the darkness accumulating within us only meets another darkness. How will the darkness within us ever go away then? The world has now settled down to a great extent. There are still struggles over discrimination in some places, but comparatively, they are not as intense. Now, the big question the world faces is, how do we sustain the human race? In comparison, other struggles are seen on a personal level of existence. If our life itself is so uncertain, shouldn’t we at least make an effort through our living and behavior to drive away the darkness that has gathered within us?
• During the blow of the COVID-19 pandemic, we witnessed many familiar faces from our surroundings pass away. We saw the havoc wreaked by death. We experienced death chasing us every day. In such a situation, we put aside all differences and genuinely helped each other. That’s why we’re standing in front of each other today. But now, just two years after the pandemic has subsided, why are we reverting to our old behaviors? Why are we filling our hearts with the darkness of hatred once again? The heart keeps functioning as long as its valves work. If we don’t clear the darkness that has accumulated in our hearts, the heart will stop beating. Why aren’t we afraid of that? If we want to clear the darkness in our hearts, it’s essential for rays of light to enter. These rays will be those of love. If your heart is filled with love, I guarantee it will never stop.

मार्टिन ल्युथर किंग ज्युनिअरचा एक अतिशय प्रसिद्ध असा विचार आहे. तो म्हणतो की, “अंधार कधीच अंधाराला दूर करू शकत नाही; फक्त प्रकाशच ते करू शकतो. द्वेष कधीच द्वेषाचा नाश करू शकत नाही; फक्त प्रेमच ते करू शकते.” किती साध्या शब्दातून त्याने संदेश दिला आहे. तुमचे अस्तित्व सिद्ध करण्यासाठी आयुष्यभराचा संघर्ष ही जरी अटळ गोष्ट असली तरी ही गोष्ट तुम्ही द्वेषातून किंवा सूडबुद्धीने करू नका; तर तुम्ही प्रेमाने जग जिंकण्याचे स्वप्न उराशी बाळगा आणि इतरांबरोबर तसेच वर्तन ठेवा.

• काल संध्याकाळी फिरायला गेलो तेंव्हा वाटेत एक जुना सहकारी मित्र भेटला. वयोमानानुसार निवृत्त झालो असं म्हणत मला हळूच म्हणाला,”तुझं बरंय, लेखकाला निवृत्तीचं वय नसतं.” त्याला नेमकं काय बोलायचं हे मला नाही समजलं. पण आता या वयातही तो माझ्याविषयी त्याच्या मनात असलेली असूया व्यक्त करतोय याचंच मला जास्त आश्चर्य वाटलं. वास्तविक निवृत्तीचं वय हे आपल्याला मिळालेला जगण्याचा बोनस असतो असं म्हणतात. थोडक्यात उरलेलं आयुष्य हे निर्विकारपणे जगायचं असतं. पण काही लोक नेमकं हेच विसरतात. आपल्या मनात साचलेला द्वेष ते बाहेर फेकूनच देत नाहीत. याबाबतीत त्यांच्या मनातली ड्रेनेज सिस्टीम पूर्णतः कोलमडलेली असते.
• समोर घडणारा कोणताही प्रसंग असो किंवा भेटणारी व्यक्ती असो, मनात कुठल्याही प्रकारची शंका न ठेवता आपण जर एकमेकांना भेटणारच नसू तर मग आपल्या मनात दाटून आलेला काळोख पुन्हा एका काळोखालाच भेटत असतो. मग आपल्यातला अंधार दूर कसा होणार ? आता जग बऱ्यापैकी स्थिरावलेले आहे. अजून काही ठिकाणी भेदभावाचा संघर्ष सुरू आहे. पण तुलनेने तो एव्हढा तीव्र नाही. आता जगासमोर मानवी वसाहत टिकवायची कशी ? हा मोठा प्रश्न आहे. त्याच्या तुलनेत इतर संघर्ष हे व्यक्तिगत अस्तित्वाच्या पातळीवर गणले जातात. मग आपल्या जगण्याची जर इतकी अनिश्चितता असेल तर आपण आपल्या जगण्यातून, वर्तनातून आपल्यामध्ये दाटलेला काळोख दूर करण्यासाठी काही प्रयत्न करणार आहोत की नाही ?
• कोरोना महामारीच्या तडाख्यात आपल्याच परिसरातील परिचयाची अनेक माणसे दगावलेली आपण पाहिली आहेत. मृत्यूचे थैमान आपण बघितले आहे. साक्षात मृत्यूच आपला रोज पाठलाग करतानाचा आपण अनुभव घेतला आहे. अशा प्रसंगी सगळे मतभेद बाजूला सारून आपण मनापासून एकमेकांना मदत केली आहे. त्यामुळेच तर आज आपण एकमेकांसमोर आहोत. पण मग आता कोरोनाची लाट ओसरल्यावर दोन वर्षात पुन्हा आपण पूर्ववर्तनावर का येतोय ? पुन्हा आपण आपले हृदय द्वेषाच्या काळोखाने का भरून घेत आहोत ? हृदयाच्या झडपा कार्यान्वित राहिल्या तरच श्वासोच्छ्वास सुरू राहतो. मग ह्रदयात भरलेला हा काळोख रिकामा केला नाही तर हृदय बंद पडेल याची आपल्याला का भीती वाटत नाही ? हृदयात साचणारा काळोख रिकामा करायचा असेल तर हृदयात प्रकाशकिरणांचा प्रवेश होणे क्रमप्राप्त आहे. ही प्रकाशकिरणे प्रेमाचीच असतील. तुमचे हृदय प्रेमाने ओथंबलेले असेल तर ते कधीच बंद पडणार नाही याची शंभरटक्के गॅरंटी मी देतो.

:-Mukund Madhukar Hingne.