We have always heard from our elders that no matter how adverse the situation in your life, do not be afraid. Just keep a smile on your face and don’t let others see your pain. Then watch how even the situation will surrender to you. Such is the power of “laughter.” But one question constantly bothers me: if there are different types of laughter, which one exactly is effective in changing the situation?

"Let my soul smile through my heart, and my heart smile through my eyes, that I may scatter rich smiles in sad hearts."
- Paramahansa Yogananda.

No matter how adverse the circumstances or how unfavorable the environment, if there is a smile on your face in such situations, you often notice that the opposing atmosphere begins to calm down. This is an experience we all encounter in life. But at that moment, what kind of smile do we have on our face? No one can truly explain it because even a smile is an action that reflects a reaction. Yoga Guru Swami Paramahansa Yogananda says that a smile should be like an innocent child’s, like a cascading waterfall, or like the gurgling flow of a river. However, that smile must originate from the heart. When the soul smiles through the heart and the heart smiles through the eyes, that smile, which awakens all the senses with joy, is free of ego. It not only plants seeds of happiness in our own hearts but also in the hearts of others, enriching life. I feel that sometimes we use a smile as a simple reaction to avoid certain issues. In other words, we give more importance to a smile to dodge things in life. But we’ve nearly forgotten that a smile is more valuable for enriching life.

“हृदयातून आलेले हास्य आपले आयुष्य समृद्ध करते…!”

आपण नेहमीच आपल्या वडीलधारी मंडळींकडून ऐकत आलो आहोत की, तुमच्या आयुष्यात कितीही प्रतिकूल परिस्थिती आली तरी घाबरून जावू नका. फक्त चेहऱ्यावर हास्य ठेवा, दुसऱ्याला तुमच्या वेदना दाखवू नका. मग बघा, परिस्थिती सुद्धा तुमच्यासमोर शरणागती पत्करेल. एव्हढी ताकद “हास्या”मध्ये आहे. पण मला एक प्रश्न कायम सतावतो तो हा की, जर हास्यामध्ये अनेक प्रकार असतील तर नेमके कोणते हास्य हे परिस्थिती पालटावयाला उपयुक्त ठरते ?

"माझ्या आत्म्याला माझ्या हृदयातून हसू दे, आणि माझ्या हृदयाला माझ्या डोळ्यातून हसू दे, ज्यामुळे मी दुःखी हृदयात समृद्ध हास्याचे बियाणे पसरवू शकेन."
      :- परमहंस योगानंद.

कितीही प्रतिकूल परिस्थिती समोर असली, आपल्या विरोधात वातावरण असले तरी अश्या स्थितीतही आपल्या चेहऱ्यावर हास्य फुललेले असेल तर आपोआपच समोरचे विरोधी वातावरण निवळलेले दिसून येते. हा अनुभव आपण प्रत्येकजण आयुष्यात घेत असतो. पण त्याक्षणी आपल्या चेहऱ्यावर फुललेले ते हास्य नेमके कोणत्या प्रकारचे होते ? हे कुणीच सांगू शकत नाही. कारण हास्य देखील प्रतिक्रिया देणारी एक कृतीच आहे. योग गुरू स्वामी परमहंस योगानंद म्हणतात की, हसू हे निरागस बालकाप्रमाणे असावे, धबधब्याच्या प्रपाताप्रमाणे असावे, नदीच्या खळाळत्या प्रवाहप्रमाणे असावे. पण त्या हास्याची सुरुवात हृदयातून व्हावी. मग जेंव्हा आपला आत्मा हृदयातून हसतो आणि हृदय डोळ्यातून हसते तेंव्हा सर्व इंद्रियांना प्रसन्नतेने जागे करणारे ते हसू अहंकार मुक्त असते. जे आपल्या बरोबरच इतरांच्याही हृदयात हसू पेरत जीवन समृद्ध करते. मला वाटतं आपण सहज प्रतिक्रिया म्हणून हसून एखादा विषय टाळतो. म्हणजे टाळण्यासाठी आपण आपल्या आयुष्यात हास्याला अधिक महत्व देतो. जीवन समृद्ध करण्यासाठी हास्य अधिक उपयुक्त आहे, हे जवळपास आपण विसरूनच गेलेलो आहोत.

:-Mukund Madhukar Hingne.