In the chilly winter air, a unique cultural tradition that warms human relationships is the “Hurda Party.” Deeply rooted in the farming culture of rural Maharashtra, this delightful celebration offers urban dwellers a refreshing connection to nature.
In the middle of January, as the crisp warmth of the winter air settles in, the fields come alive with flourishing jowar (sorghum) crops, and the ears begin to fill with seeds. This marks the beginning of preparations for the “Hurda Party.” Currently, this cultural celebration of farmers is in full swing across rural Maharashtra.
I had the opportunity to attend a “Hurda Party” at the farm of my newly acquainted friend, Satyawan Sonawane, who recently retired as the Deputy Director of Education for Kolhapur district. The event was held in the village of Khadki, in Tuljapur Taluka (District Dharashiv). Thanks to my dear friend Randhir Abhyankar, this visit became possible, giving me a firsthand experience of the warm hospitality of rural Maharashtra.
What is Hurda?
Hurda refers to the tender grains of jowar (sorghum) roasted and enjoyed as a delicacy. Before the crop is fully harvested, the tender, green ears of jowar are plucked. These ears are roasted in an “agati” (a makeshift pit dug in the field, filled with burning cow dung cakes). Once roasted, the hot ears are rubbed by hand to extract the roasted grains, resulting in the delicious Hurda. It is typically served with jaggery and garlic chutney.
The Experience of a Hurda Party:
A Hurda Party is not just about food; it is a unique social gathering. In the middle of a farm, as the tender grains are roasted over open flames, the warmth of human connections is deeply felt.
The Rural Charm:
A Hurda Party, often hosted in the fields of farmer friends or relatives, brings together urban and rural folks. Under the open sky and amidst lush green fields, the joy of this celebration is unparalleled.
Traditional Culinary Delights:
Alongside roasted Hurda, other accompaniments include roasted brinjal, spicy chutney, jaggery, butter, curd, and bhakri (traditional flatbread). Garlic chutney, onions, and a wedge of lemon are must-haves on the side.
Cultural Activities:
At some places, entertainment programs like folk music, Lavani dances, Powada (traditional ballads), or storytelling sessions are organized. The combination of Hurda’s taste and lively music makes the experience truly unforgettable.
The Modern Take on Hurda Parties:
Nowadays, many special Hurda Parties are organized to provide this experience. For urban visitors, farmers host Hurda Parties in their fields, offering a chance to connect with nature. Activities such as tractor rides, bullock cart rides, farm tours, and relaxing under shady trees add to the charm.
Importance of a Hurda Party:
- Respect for Culture:
Hurda Parties celebrate rural life and honor the hard work of farmers. - Social Bonding:
It’s a great opportunity to strengthen bonds with friends, family, and even new acquaintances. - Health Benefits:
Hurda, being rich in fiber, protein, and essential nutrients, is extremely beneficial for health.
In the cold winter air, enjoying the warmth of freshly roasted Hurda prepared on traditional stoves, along with the affection of those around you, creates a memory that lasts a lifetime. A Hurda Party is not just a celebration; it is a beautiful tradition that connects you to nature, soil, and people.
“This winter, attend a Hurda Party and relish the joy of rural hospitality!”
“हुरडा पार्टी : महाराष्ट्रातील एक ग्रामीण पाहुणचार….!”
हिवाळ्यातल्या थंडगार वातावरणात माणसांच्या नात्यांना ऊब देणारी एक आगळी-वेगळी सांस्कृतिक परंपरा म्हणजे “हुरडा पार्टी”. ग्रामीण महाराष्ट्रातील शेतकरी संस्कृतीत रुजलेला आणि अतिशय मनमोहक असा हा सण शहरी लोकांसाठी निसर्गाशी जवळीकता साधणारा अनुभव ठरतो.
जानेवारी महिन्याच्या मध्यावर असताना वातावरणातील उबदार थंडीमुळे शेतात जोमात आलेल्या ज्वारीची कणसे दाण्यांनी भरू लागतात. मग सुरू होते “हुरडा पार्टी”च्या आयोजनाची लगबग. महाराष्ट्रातील ग्रामीण भागात सध्या हा शेतकऱ्यांचा सांस्कृतिक उत्सव जोमात सुरू आहे. माझे नव्याने झालेले मित्र सत्यवान सोनवणे जे कोल्हापूर जिल्ह्याचे शिक्षण सहसंचालक म्हणून निवृत्त झाले आहेत. त्यांच्या तुळजापूर (जि.-धाराशिव) तालुक्यातील खडकी या गावातील शेतात आयोजित केलेल्या “हुरडा पार्टी”ला जाण्याचा योग मित्रवर्य रणधीर अभ्यंकर यांच्यामुळे जुळून आला आणि यानिमित्ताने महाराष्ट्रातील ग्रामीण भागातील पाहुणचाराचे यथार्थ दर्शन घडले.
हुरडा म्हणजे काय?
हुरडा म्हणजे ज्वारीच्या कोवळ्या कणसामधील ज्वारीचे कोवळे दाणे भाजून खाल्ले जाणारे अन्न. कापणीपूर्वीच्या टप्प्यात, ज्वारीचे कोवळे ओले दाणे असलेले कणसे काढले जातात, शेतातच खड्डा खणून शेणाच्या गोवऱ्या टाकून “आगटी” तयार करून त्यावर कणसे भाजले जातात. भाजलेले कणीस हातावर गरम असतानाच रगडून त्यातून भाजलेले दाणे काढले जातात आणि तयार होतो चविष्ट हुरडा. याला गूळ आणि लसणाची चटणी सोबत खाल्लं जातं.
हुरडा पार्टीचा अनुभव :
हुरडा पार्टी ही केवळ खाण्यापिण्याची गोष्ट नसून ती एक खास सामाजिक समारंभ आहे. शेताच्या मधोमध चुली लावून, हरभऱ्याचे दाणे भाजताना एकत्र येणाऱ्या नातेसंबंधांतली ऊब जाणवते.
खेडेगावाचे सान्निध्य : शेतकरी मित्रांच्या किंवा नातेवाईकांच्या शेतात भरल्या अशा हुरडा पार्टीत शहरी आणि ग्रामीण लोक एकत्र येतात. मोकळ्या आभाळाखाली आणि हिरव्या शेतांच्या सान्निध्यात या पार्टीचा आनंद द्विगुणित होतो.
जेवणाची पारंपरिक जोड :
भाजलेल्या हुरड्याबरोबर भाजलेले वांगे, तिखट-झणझणीत ठेचा, गुळ, लोणी, दही आणि भाकरी दिली जाते. सोबत लसणाची चटणी, कांदा, आणि लिंबाची फोड न चुकता असते.
सांस्कृतिक कार्यक्रम :
काही ठिकाणी लोकसंगीत, लावणी, पोवाडा किंवा कथाकथन यासारखे मनोरंजनाचे कार्यक्रमसुद्धा ठेवले जातात. हुरड्याच्या चवीसह गाण्यांच्या ठेक्यांवर झिंगण्याचा आनंद काही औरच असतो.
आधुनिक हुरडा पार्टीचे स्वरूप :
आजकाल हुरडा पार्टीचा आनंद घेण्यासाठी अनेक ठिकाणी खास आयोजन केले जाते. शहरी लोकांसाठी शेतकरी मंडळी शेतांवर हुरडा पार्टी आयोजित करून निसर्गाशी जोडण्याचा अनुभव देतात. यात ट्रॅक्टर राईड्स, बैलगाडी राईड्स, शेत फिरवणं, हिरव्या गर्द झाडाखाली मिळणारा निवांतपणा यांचा समावेश असतो.
हुरडा पार्टीचं महत्त्व :
- संस्कृतीचा सन्मान:
हुरडा पार्टी ही ग्रामीण जीवनाची आणि शेतकऱ्यांच्या मेहनतीची दखल घेणारी परंपरा आहे. - सामाजिक एकजूट :
मित्रपरिवार, कुटुंबीय आणि नवे लोक यांच्यातील स्नेह वाढवणारी ही एकत्र येण्याची पर्वणी ठरते. - आरोग्यासाठी फायदेशीर :
ज्वारीचा हुरडा फायबर, प्रथिनं आणि पोषणमूल्यांनी युक्त असल्याने आरोग्यासाठी अत्यंत उपयुक्त आहे.
हिवाळ्यात थंडगार वातावरणात गावरान चुलीवर भाजलेल्या गरमागरम हुरड्याची चव घेताना अनुभवलेल्या स्नेहाची ऊब आयुष्यभर लक्षात राहते. त्यामुळे हुरडा पार्टी हा केवळ एक समारंभ नाही, तर ती निसर्गाशी, मातीशी आणि माणसांशी जोडणारी सुंदर परंपरा आहे.
“या हिवाळ्यात हुरडा पार्टीला भेट द्या आणि ग्रामीण पाहुणचाराचा आनंद लुटा!”
:-Mukund Madhukar Hingne.
avatibhavati.com 
यावर आपले मत नोंदवा