Our entire life is filled with emotions. Every day, every moment, we are under the influence of some emotion or the other. Joy, sorrow, anger, love, hatred, fear, expectations, and disappointment constantly arise in our minds.

If we put it in mathematical terms, excluding five hours of sleep from the 24-hour day, emotions govern us for the rest of the time. Even during the period before falling asleep or while dreaming, emotions continue to influence us. In reality, out of eight hours of sleep, a person is in deep sleep for only about four hours.

But have you ever thought about how much time and energy we spend on these emotions? And what exactly is their impact on our lives?

The amount of time and energy we spend on our emotions influences many decisions in our lives. Instead of getting stuck in emotions, it is more important to understand them and move forward. A person who expresses the right emotions at the right time and in the right way leads a more balanced and successful life.

1) The Cycle of Emotions and Its Impact :-

Emotions are a natural process of the human mind. However, while some people accept emotions temporarily and move forward, others get stuck in them. For example, when a negative event occurs, some people learn from it and move on, whereas others remain trapped in the memories of that incident.

*Happiness and Contentment: When we are happy, our energy increases, our mind stays positive, and our creativity flourishes.

*Anger and Hatred: Holding on to these emotions negatively affects mental and physical health. For example, storing excessive anger can lead to high blood pressure, anxiety, and mental stress.

*Fear and Insecurity: People who dwell in these emotions tend to miss opportunities, hesitate in making decisions, and lose self-confidence.

*Expectations and Disappointment: When expectations are not met, disappointment arises. If expectations are unrealistic, the burden of disappointment increases unnecessarily.

2) How Much Control Should We Have Over Our Emotions?

It is impossible to have complete control over emotions, but managing them properly is certainly possible.

*Understand emotions instead of being carried away by them: Recognizing why a particular emotion arises and its root cause helps in handling it better.

*Express the right emotions at the right time: For example, expressing anger is necessary, but it should not turn into aggression.

*Avoid emotional excess: Holding on to any emotion for too long can affect your efficiency.

*Practice meditation and self-reflection: Meditation, yoga, or self-dialogue can help in managing emotions effectively.

3) Time Spent on Emotions and Its Management :-

a) The things we spend time on have a significant impact on our lives.
b) Nurture the emotions that inspire you.
c) Let go of the emotions that hold you back.
d) Express emotions where necessary, but do not let them overpower you.

4) What Is the Balance Between Your Emotions and Time?

Have you ever thought about which emotion you spend the most time on? And how does it affect your daily life?

“आपण आपल्या भावनांमध्ये किती वेळ आणि ऊर्जा खर्च करतो..?”

आपले संपूर्ण जीवन भावनांनी व्यापलेले आहे. प्रत्येक दिवस, प्रत्येक क्षण आपण कोणत्या ना कोणत्या भावनेच्या प्रभावाखाली असतो. आनंद, दुःख, राग, प्रेम, तिरस्कार, भीती, अपेक्षा, निराशा या सर्व भावना आपल्या मनात सतत उमटत असतात. अगदी गणितीय भाषेत बोलायचं झालं तर चोवीस तासातील झोपेचे पाच तास वगळले तर इतर सर्व वेळ आपल्या भावना आपल्यावर राज्य करत असतात. त्यातही झोप लागेपर्यंतचा कालावधी किंवा स्वप्नांचा कालावधी गृहीत धरला तर माणूस झोपेच्या आठ तासांपैकी फक्त चार तासच गाढ झोपलेला असतो. मात्र, कधी विचार केला आहे का की आपण या भावनांमध्ये किती वेळ आणि ऊर्जा खर्च करतो..? आणि त्याचा आपल्या आयुष्यावर नेमका काय परिणाम होतो ?

आपण आपल्या भावनांमध्ये किती वेळ आणि ऊर्जा खर्च करतो, हे आपल्या जीवनातील अनेक निर्णयांवर प्रभाव दर्शविते. भावनांमध्ये अडकून राहण्यापेक्षा त्या समजून घेवून पुढे जाणे अधिक महत्त्वाचे आहे. योग्य भावना, योग्य वेळी आणि योग्य प्रकारे व्यक्त करणाऱ्या माणसाचे जीवन अधिक समतोल आणि यशस्वी असते.

१) भावनांचे चक्र आणि त्याचा परिणाम :-

भावना ही मानवी मनाची नैसर्गिक प्रक्रिया आहे. परंतु काही लोक भावनांना तात्पुरत्या स्वीकारून पुढे जातात, तर काही जण त्यात अडकून पडतात. उदा. एखादी नकारात्मक घटना घडली, तर काही लोक त्यातून शिकून पुढे जातात, तर काही लोक त्या घटनेच्या आठवणींमध्ये गुरफटून राहतात.

• आनंद आणि समाधान:- जेव्हा आपण आनंदी असतो, तेव्हा आपली ऊर्जा वाढते, मन सकारात्मक राहते आणि सर्जनशीलता वाढते.
• राग आणि द्वेष:- या भावनांमध्ये अडकून राहिल्यास मानसिक आणि शारीरिक आरोग्यावर विपरीत परिणाम होतो. उदा. जास्त राग मनात साठवून ठेवला तर उच्च रक्तदाब, चिंता आणि मानसिक तणाव निर्माण होतो.
• भीती आणि असुरक्षितता:- या भावनांमध्ये वेळ घालवणारे लोक संधी गमावतात, निर्णय घेण्यास घाबरतात आणि स्वतःवर आत्मविश्वास गमावतात.
• अपेक्षा आणि निराशा:- अपेक्षा पूर्ण झाल्या नाहीत की निराशा निर्माण होते. जर अपेक्षा चुकीच्या असतील, तर त्या निराशेचा भार उगाचच वाढतो.

२) आपल्या भावनांवर किती नियंत्रण ठेवावे? :-

भावनांवर संपूर्ण नियंत्रण ठेवणे अशक्य आहे, पण त्या योग्य प्रकारे हाताळणे मात्र शक्य आहे.

• भावनांमध्ये वाहून न जाता त्या समजून घ्या:- एखादी भावना का येतेय, तिचा उगम कुठे आहे, हे समजून घेतल्यास ती अधिक स्पष्ट होते.
• योग्य भावना योग्य वेळी व्यक्त करणे:- जसे की, राग व्यक्त करणे गरजेचे आहे, पण तो आक्रमकतेत बदलता कामा नये.
• भावनांचा अतिरेक टाळा:- जास्त काळ कोणत्याही भावनेत अडकून राहिल्यास ती तुमच्या कार्यक्षमतेला बाधा आणते.
• ध्यान आणि आत्मचिंतन:- ध्यान, योग किंवा स्वसंवाद केल्याने भावना नियंत्रित करता येतात.

३) भावनांमध्ये गुंतवलेला वेळ आणि त्याचे व्यवस्थापन :-

अ) आपण ज्या गोष्टींमध्ये वेळ घालवतो, त्या आपल्या जीवनावर मोठा प्रभाव टाकतात.

ब) ज्या भावनांनी तुम्हाला प्रेरणा मिळते, त्या जोपासा.

क) ज्या भावनांनी तुम्हाला मागे ओढले जाते, त्या वेळेतच सोडून द्या.

ड) जिथे आवश्यक असेल तिथे भावना व्यक्त करा, पण अतिरेक होऊ देऊ नका.

४) तुमच्या भावना आणि वेळेचे संतुलन काय आहे? :-

तुम्ही कधी विचार केला आहे का की कोणत्या भावनेमध्ये तुम्ही सर्वाधिक वेळ घालवता? आणि त्याचा तुमच्या दैनंदिन जीवनावर काय परिणाम होतो?

:-Mukund Madhukar Hingne.