Four years ago, in my own city, I came across a news report about a deeply unsettling incident. The COVID wave had not yet subsided. During the lockdown, the number of beggars who had set up their makeshift homes on the footpaths had suddenly decreased. However, in some places, a few beggars remained, ignoring all restrictions.
One such beggar’s hut had drawn a crowd. Within minutes, the police arrived. It was then revealed that an elderly beggar woman living in the hut had passed away. But what shocked the police during the investigation was what they found inside. The old woman had apparently slept with a sack full of coins and currency notes—money she had collected through begging—right beside her. She had died in her sleep.
Even in extreme poverty, where begging had become a necessity, we witnessed a beggar consumed by the greed for wealth. The discovery left even the police astonished.
Peace of mind means inner contentment and stability. It cannot be bought with money. It is attained only when greed is let go. The true wealth of life lies in contentment, health, love, and a calm mind. Earn as much as needed, but do not chase it obsessively. Only when you achieve peace of mind will life truly be joyful.
- What Exactly is Greed?
Greed is the intense desire to acquire more than what is necessary. The excessive obsession with money, wealth, fame, power, and status manifests as greed. This relentless pursuit beyond one’s needs does not bring true satisfaction; instead, it leads to greater restlessness.
- Greed and Its Negative Consequences
Mental Distress: A person constantly striving for more cannot remain internally peaceful.
Impact on Relationships: Greed leads to neglecting family and friends, ultimately weakening relationships.
Effect on Health: Excessive efforts to accumulate wealth, along with stress and anxiety, negatively impact physical health.
Extreme Competition: In an attempt to surpass others, a person may lose their true self.
- Letting Go of Greed – The Path to Contentment
Recognizing Personal Needs: Understanding what is essential and what is unnecessary helps reduce greed.
Embracing Simplicity: Developing the mindset to find satisfaction in limited possessions.
Practicing Gratitude: A person who appreciates what they already have tends to be happier.
Yoga and Meditation: Meditation and spiritual practices contribute to mental peace.
Service and Charity: The joy of helping those in need is incomparable to any material gain.
“गरजेपेक्षा अधिक मिळविण्याचा हव्यास सोडला तर मनःशांती मिळते…!”
माझ्याच शहरात चार वर्षांपूर्वी मनाला अस्वस्थ करून टाकणारी घटना मला बातमीच्या स्वरूपात बघायला मिळाली होती. कोविडची लाट अजून ओसरलेली नव्हती. लॉक डाऊनच्या काळात शहरात हजारोंच्या संख्येने फुटपाथवर आपला संसार थाटलेल्या भिकाऱ्यांची संख्या अचानक कमी झालेली होती. काही ठिकाणी मात्र कुणालाही न जुमानता भिकारी राहिलेले दिसत होते. अशाच एका भिकाऱ्याच्या झोपडी भोवती गर्दी जमा झाली होती. काही मिनिटातच पोलीस तिथे आले. तेंव्हा कळले की झोपडीत राहणाऱ्या म्हाताऱ्या भिकारिणीचा मृत्यू झाला होता. पोलिसांना पंचनामा करताना मात्र चांगलाच धक्का बसला. ती म्हातारी भिकेपोटी मिळालेले चिल्लर पैसे आणि नोटांनी भरलेले पोते उशाशी घेवून झोपलेली असावी. झोपेतच तिचा मृत्यू झाला. भिकारणी जवळ पोते भरून पैसे निघाल्याने पोलिसही अवाक झाले होते. भीक मागण्याची वेळ आलेल्या दारिद्र्यातही धनाचा “हव्यास” बाळगणारी भिकारीण आम्हाला दिसली.
मनःशांती म्हणजे अंतर्गत समाधान आणि स्थिरता. ती पैशाने विकत घेता येत नाही. हव्यास सोडल्यावरच ती मिळते. जीवनातील खरी संपत्ती ही समाधान, आरोग्य, प्रेम आणि शांत मन असते. गरजेपुरते मिळवा, पण त्यामागे वेड्यासारखा धावू नका. मनःशांती मिळेल, तेव्हाच खऱ्या अर्थाने आयुष्य आनंदी होईल.
- हव्यास म्हणजे नेमकं काय?
हव्यास म्हणजे गरजेपेक्षा अधिक मिळविण्याची प्रबळ इच्छा. पैसा, संपत्ती, प्रसिद्धी, सत्ता, प्रतिष्ठा यांचा अतिरेकी मोह हा हव्यासाच्या स्वरूपात असतो. गरजेपलीकडे मिळवण्याचा हा ध्यास माणसाला समाधान देत नाही, उलट त्याला अजून अधिक अस्वस्थ करत जातो.
- हव्यास आणि त्याचे दुष्परिणाम
मानसिक अस्वस्थता: सतत काहीतरी जास्त मिळवण्याच्या प्रयत्नात माणूस आतून शांत राहू शकत नाही.
संबंधांवर परिणाम: हव्यासामुळे कुटुंब आणि मित्रपरिवाराकडे दुर्लक्ष होते, ज्यामुळे नाती तुटतात.
स्वास्थ्यावर परिणाम: संपत्ती मिळवण्यासाठी केलेला अतिरेकी प्रयत्न, चिंता आणि तणाव यामुळे आरोग्य बिघडते.
अत्यधिक स्पर्धा: स्वतःला इतरांपेक्षा वरच्या पातळीवर ठेवण्याच्या प्रयत्नात माणूस स्वतःलाच हरवून बसतो.
- हव्यासाचा त्याग – समाधानाचा मार्ग
स्वतःच्या गरजा ओळखाव्यात: आपल्याला किती आवश्यक आहे आणि किती अनावश्यक आहे, हे ठरवलं तर हव्यास कमी होतो.
साधेपणाचा स्वीकार: मोजक्या गोष्टींमध्ये समाधान मानण्याची वृत्ती विकसित करावी.
कृतज्ञता ठेवावी: जे आहे त्याबद्दल समाधान मानणारा माणूस जास्त आनंदी राहतो.
योग आणि ध्यान: मानसिक शांतीसाठी ध्यान आणि साधना यांचा उपयोग होतो.
सेवा आणि दानधर्म: गरजू लोकांना मदत केल्याने मिळणाऱ्या समाधानाची तुलना कशाशीही होऊ शकत नाही.
:-Mukund Madhukar Hingne.
avatibhavati.com 
यावर आपले मत नोंदवा