March 8 – International Women’s Day

Across the world, both developed nations and those on the path of progress celebrate this day with great awareness and enthusiasm. However, in underdeveloped and patriarchal societies, the issue of “women’s honor” remains largely ignored.

While developed nations seem to have granted women considerable equality, the question remains—does this equality truly exist on an emotional and familial level? This is, in fact, a subject worthy of research. Ironically, the incidence of domestic violence is higher in these very developed countries. Conversely, in countries striving for progress, a different picture emerges. Here, gender equality is accepted as a necessity for national development, but it is often perceived as a mere twist in the patriarchal system.

The newfound freedom given to women in both family and public spaces has started shaking the foundations of the traditional family structure. Gender equality is essential for social progress. However, if the pursuit of equality leans too heavily toward one gender, it can disrupt the balance of the family system.

Along with women’s rights, the dignity of men must also be upheld. Only then can a balanced and fulfilling family life be achieved.

Gender equality does not mean favoring one side but rather understanding and respecting each other. Family life is based on love, mutual cooperation, and dedication. Therefore, a system that upholds both women's rights and men's dignity proves to be more fulfilling for society and the family.

1. Gender Equality and Responsibilities

A) Women Should Have Equal Opportunities :-

• Women should have the same rights as men in education, employment, and decision-making.
• Their opinions should be considered in the family, and they must be included in the decision-making process.
• Sharing family responsibilities ensures the mental and physical well-being of both men and women.

B) Men Should Be Respected :-

• Men should not be seen merely as “breadwinners”; their emotions should also be valued.
• They should not be burdened with unnecessary responsibilities, and their contributions should be acknowledged.
• Understanding is essential in relationships; it must be recognized that men, too, experience mental stress.

1. Benefits of a Balanced Family System :-

• Mental Peace: Mutual respect and gender equality help maintain inner peace.
• Good Values for Children: A balanced household instills proper values in the next generation.
• Personal Satisfaction: Cooperation leads to a happier and stress-free family life.
• Positivity in Society: Families with balanced relationships contribute to responsible citizens in society.

1. Changing Social Trends and the Right Perspective:

In recent times, a negative mindset about men has been developing in some areas, such as beliefs that “all men look down upon women” or “men are useful for the family but lack emotions.” These notions are incorrect. While striving for equality, men’s contributions should not be ignored.

“स्त्री-पुरुष समानतेची कुटुंब व्यवस्था मजबूत व्हावी…!”

आज ८ मार्च जागतिक महिला दिन, जगभरातील प्रगत आणि प्रगतीच्या वाटेवर असणाऱ्या देशांमध्ये हा दिवस अतिशय जागरूकतेने आणि उत्साहात साजरा केला जात आहे. अप्रगत आणि पुरुषसत्ताक पद्धतीचा पगडा असणाऱ्या देशात “स्त्री सन्मान” हा विषय अजूनही अस्पृश्यच आहे. प्रगत देशात स्त्री वर्गाला बऱ्यापैकी समानता दिल्याचे चित्र दिसत असले तरी भावनिक आणि कौटुंबिक पातळीवर ही समानता आहे का ? हा खरं तर संशोधनाचा विषय आहे. कौटुंबिक हिंसाचाराचे प्रमाण याच प्रगत देशात अधिक आहे. तर याउलट परिस्थिती प्रगतीच्या वाटेवर असणाऱ्या देशातून दिसते. इथे देशाच्या विकासासाठी स्त्री समानतेचा स्वीकार केला असला तरी पुरुषसत्ताक समाजात आलेला हा एक ट्विस्ट म्हणून बघितले जात आहे. कुटुंबात आणि सार्वजनिक ठिकाणी स्त्रीला मिळालेल्या या मोकळीकीमुळे कुटुंब व्यवस्थेला धक्के बसू लागले आहेत. समाजाच्या विकासात स्त्री-पुरुष समानता अनिवार्य आहे. मात्र ही समानता मिळवताना एकाच लिंगाच्या बाजूने झुकणारी विचारसरणी ठेवल्यास कौटुंबिक व्यवस्थेचा समतोल बिघडू शकतो. स्त्रीच्या अधिकारांसोबत पुरुषांचाही सन्मान राखला गेला पाहिजे. यामुळेच संतुलित आणि समाधानकारक कौटुंबिक जीवन शक्य आहे.

स्त्री-पुरुष समानता म्हणजे एकाच बाजूला झुकणे नव्हे, तर परस्परांना समजून घेणे आणि सन्मान देणे. कौटुंबिक जीवन हे प्रेम, परस्पर सहकार्य आणि समर्पणावर आधारलेले असते. त्यामुळेच स्त्रीच्या अधिकारांसोबत पुरुषाचाही आदर राखणारी व्यवस्था समाजासाठी आणि कुटुंबासाठी अधिक समाधानकारक ठरते.

१. स्त्री-पुरुष समानता आणि जबाबदाऱ्या :-

अ) स्त्रियांना समान संधी मिळायला हव्यात :-

• शिक्षण, रोजगार आणि निर्णयक्षमतेत स्त्रियांना पुरुषांइतकाच अधिकार मिळावा.
• कुटुंबात तिचे मत विचारात घेणे, निर्णयप्रक्रियेत सहभागी करणे आवश्यक आहे.
• कौटुंबिक जबाबदाऱ्या दोघांनी वाटून घेतल्यास महिला आणि पुरुष दोघेही मानसिक व शारीरिकदृष्ट्या तंदुरुस्त राहतात.

ब) पुरुषाचा सन्मान राखला गेला पाहिजे :-

• पुरुषाकडे केवळ ‘कमावणारा’ म्हणून पाहू नये; त्याच्या भावनांचाही आदर झाला पाहिजे.
• त्याच्यावर अनावश्यक जबाबदाऱ्या लादू नयेत आणि त्याच्या कर्तृत्वाची दखल घेतली पाहिजे.
• नातेसंबंधांमध्ये समजूतदारपणा आवश्यक आहे; पुरुषही मानसिक तणावाला बळी पडतात, हे ओळखले पाहिजे.

२. संतुलित कुटुंबव्यवस्थेचे फायदे :-

• मानसिक शांती: स्त्री-पुरुष समानतेसह परस्परांचा सन्मान राखल्याने मनःशांती टिकते.
• मुलांवर चांगले संस्कार: घरात समतोल असेल, तर पुढच्या पिढीला योग्य संस्कार मिळतात.
• वैयक्तिक समाधान: परस्पर सहयोगामुळे कौटुंबिक आयुष्य अधिक आनंदी आणि तणावरहित होते.
• समाजात सकारात्मकता: अशा परिवारातून समाजात जबाबदार नागरिक घडतात.

३. बदलते सामाजिक प्रवाह आणि योग्य दृष्टीकोन :-

सध्याच्या काळात काही ठिकाणी पुरुषांविषयी नकारात्मक मानसिकता तयार होत आहे, जसे की ‘सर्व पुरुष स्त्रियांना कमी लेखतात’ किंवा ‘पुरुष हे कुटुंबासाठी उपयुक्त असतात, पण भावना नसतात.’ या गोष्टी चुकीच्या आहेत. समाजात समानतेसाठी संघर्ष करत असताना पुरुषांचे योगदान दुर्लक्षित करू नये.

:-Mukund Madhukar Hingne.