What strategies do you use to cope with negative feelings?

Everyone experiences negative emotions at some point in life—sadness, anger, frustration, anxiety, insecurity, or guilt. If these emotions are not handled properly, they can negatively impact both mental and physical health. Therefore, implementing effective strategies to manage negative emotions can be beneficial.

One should try simple and positive experiments within their surroundings. This means opening up to people we interact with daily and sharing our feelings to lighten our hearts. Those who truly care for us will understand our state of mind and will also encourage us to come out of negativity.

Negative emotions cannot be avoided, but if handled properly, their impact does not last long. No single approach works for everyone. Therefore, it is important to explore different strategies and find the one that works best for you. Moving forward in life with a positive mindset is essential for mental well-being.

1. Self-Reflection :-

It is important to understand why negative emotions arise. One should recognize whether these emotions are temporary or deeply rooted. Sometimes, having an honest conversation with oneself can bring clarity and help in finding the right solution.

---

2. Positive Thinking :-

Often, negative thoughts are more dangerous than the negative situation itself. Thinking positively—such as “This situation won’t last forever,” “I can learn from this,” or “This too shall pass”—can help reduce mental stress.

---

3. Physical Activity :-

Regular exercise, yoga, or even a simple walk can help reduce negativity. Physical activity releases endorphins, which naturally enhance mood and create a sense of well-being.

---

4. Engaging in Hobbies :-

Listening to music, reading, writing, painting, or engaging in any creative activity can help divert the mind from negative thoughts and bring a sense of joy.

---

5. Breathing Techniques :-

Practicing deep breathing techniques can help reduce stress. Methods like ‘Pranayama’ or ‘Mindfulness Meditation’ calm the mind and gradually reduce negative emotions.

---

6. Problem-Solving Approach :-

Sometimes, negative emotions arise due to unresolved problems. In such cases, it is important to analyze the root cause and find solutions. Asking questions like “Why am I feeling this way?” and “What can I do to overcome this?” can provide clarity and direction.

---

7. Talking to Someone :-

Sharing your feelings with a trusted friend, family member, or counselor can lighten emotional burdens. Sometimes, simply expressing emotions can reduce negativity.

---

8. Gratitude :-

Focusing on what we have rather than what we lack is an effective way to maintain a positive outlook. Keeping a gratitude journal or listing three good things each day can be a great practice.

---

9. Self-Care :-

Sometimes, all we need is rest. Getting enough sleep, maintaining a healthy diet, and taking care of our mental well-being are essential for managing negative emotions.

---

10. Acceptance and Letting Go :-

Some things are beyond our control. Accepting them and moving forward is essential for peace of mind. Instead of wasting time and energy on things that cannot be changed, one should focus on adapting and moving ahead.

---

“नकारात्मकता टाळण्यासाठी विविध सकारात्मक प्रयोग करण्यावर भर द्यावा…!”

जीवनात प्रत्येकाला कधी ना कधी नकारात्मक भावना येतात—दुःख, राग, निराशा, चिंता, असुरक्षितता किंवा अपराधीपणाची जाणीव. अशा वेळी, त्या भावना योग्य प्रकारे हाताळल्या नाहीत तर मानसिक आणि शारीरिक आरोग्यावर त्याचा विपरीत परिणाम होऊ शकतो. त्यामुळे, नकारात्मक भावनांवर नियंत्रण मिळवण्यासाठी काही प्रभावी रणनीती उपयुक्त ठरू शकतात. आपल्याला सहजतेने जमणारे सकारात्मक प्रयोग आपल्या भोवतीच करून बघावे. म्हणजे आपल्याशी ज्यांचा रोज संपर्क येतो, सहवास घडतो अशा व्यक्तींकडे आपले मन मोकळे करून आपलं मन हलकं करू शकतो. आपल्यावर जीवापाड प्रेम करणाऱ्यांना आपली ही अवस्था नक्कीच कळते. ते देखील नकारात्मकतेतून आपल्याला बाहेर काढण्यासाठी प्रवृत्त होतात.

नकारात्मक भावना टाळता येत नाहीत, पण त्या योग्य प्रकारे हाताळल्यास त्याचा परिणाम दीर्घकाळ टिकत नाही. कोणतीही एकच पद्धत सर्वांसाठी उपयुक्त ठरत नाही. त्यामुळे वेगवेगळ्या रणनीती वापरून कोणती सर्वाधिक प्रभावी ठरते, हे स्वतः शोधणे महत्वाचे आहे. जीवनात सकारात्मक दृष्टिकोन ठेवून पुढे जाणे, हे मानसिक आरोग्यासाठी आवश्यक आहे.

---

१. आत्मपरीक्षण :-

नकारात्मक भावना का निर्माण झाल्या, याचा विचार करणे महत्त्वाचे असते. त्या भावना क्षणिक आहेत की खोलवर रुजलेल्या आहेत, हे ओळखले पाहिजे. काही वेळा, स्वतःशी प्रामाणिक संवाद साधल्याने समस्या लवकर स्पष्ट होते आणि योग्य उपाय शोधता येतो.

---

२. सकारात्मक विचारसरणी :-

अनेकदा नकारात्मक विचार हे नकारात्मक परिस्थितीपेक्षा जास्त धोकादायक असतात. त्यामुळे, “ही परिस्थिती कायम राहणार नाही,” “मी यातून शिकू शकतो,” किंवा “हेही लवकरच संपेल” असे सकारात्मक विचार बाळगल्याने मनावरचा ताण कमी होतो.

---

३. शारीरिक हालचाल :-

नियमित व्यायाम, योगा किंवा साधे फिरणेही मनातील नकारात्मकता कमी करू शकते. व्यायामामुळे “एंडॉर्फिन” नावाचे संप्रेरक स्रवतात, जे नैसर्गिकरित्या आनंददायी वाटण्यास मदत करतात.

---

४. आवडत्या गोष्टींमध्ये मन रमवणे :-

संगीत ऐकणे, वाचन करणे, लेखन करणे, चित्रकला किंवा कुठलाही सर्जनशील उपक्रम हाती घेणे हे नकारात्मक विचारांपासून मन दुसरीकडे वळवण्यास मदत करते.

---

५. श्वासोच्छ्वास तंत्र :-

दीर्घ आणि खोल श्वास घेण्याची पद्धत (Deep Breathing) तणाव कमी करण्यास मदत करते. ‘प्राणायाम’ किंवा ‘माइंडफुलनेस मेडिटेशन’ केल्याने मन शांत होते आणि नकारात्मक भावना ओसरतात.

---

६. समस्या सोडवण्याचा प्रयत्न :-

काही वेळा नकारात्मक भावना कोणत्या तरी समस्येमुळे निर्माण होतात. अशावेळी, त्या समस्येचा मुळापासून विचार करून त्यावर उपाय शोधण्याचा प्रयत्न करावा. “ही भावना का येतेय?” आणि “मी यातून बाहेर पडण्यासाठी काय करू शकतो?” या प्रश्नांची उत्तरे शोधणे आवश्यक असते.

---

७. कोणाशी तरी मनमोकळं बोलणे :-

ज्या व्यक्तीवर तुम्हाला विश्वास आहे, अशा मित्र, कुटुंबातील सदस्य किंवा सल्लागाराशी मन मोकळं केल्याने मानसिक ओझं हलकं वाटू शकतं. काही वेळा, केवळ भावना शेअर केल्यानेही नकारात्मकता कमी होते.

---

८. कृतज्ञता :-

आपल्याकडे काय आहे, याचा विचार करून समाधान मानणे ही एक प्रभावी पद्धत आहे. दररोज तीन चांगल्या गोष्टींची यादी करणे किंवा कृतज्ञता डायरी लिहिणे, हा एक चांगला सराव आहे.

---

९. स्वतःला वेळ देणे :-

कधीकधी आपल्याला फक्त विश्रांती घ्यायची गरज असते. पुरेशी झोप, योग्य आहार आणि स्वतःच्या मानसिक स्वास्थ्याची काळजी घेणे हे नकारात्मक भावना हाताळण्यासाठी आवश्यक आहे.

---

१०. स्वीकृती आणि सोडून देणे :-

काही गोष्टी आपल्या नियंत्रणाबाहेर असतात. त्या स्वीकारून पुढे जाण्याचा प्रयत्न करणे हे मनःशांतीसाठी गरजेचे असते. ज्या गोष्टी बदलता येणार नाहीत, त्यांच्यावर वेळ आणि उर्जा घालवण्याऐवजी त्यांच्याशी जुळवून घेण्याचा प्रयत्न करावा.

---

:-Mukund Madhukar Hingne.