Our elders always tell us that once we understand “why to speak in public,” we naturally begin to grasp “what to say.” They share this wisdom based on their life experiences.

Life presents many situations where speaking is necessary, while at other times, remaining silent is the wiser choice. As we gain experience, we learn when to speak, develop awareness of our words, and avoid saying the wrong thing at the wrong time.

However, today, the exact opposite is happening. In India, thanks to “WhatsApp University,” there seems to be a competition to speak at the wrong time, in the wrong place, and about the wrong things. This unnecessary chatter is straining social relationships. The tendency to inject politics into everything is needlessly disturbing the social fabric.

"When you understand why to speak in public, you also realize what to say. Words have immense power—they can connect people just as easily as they can divide them. That is why knowing when, where, and how to speak makes communication more effective and impactful.

This awareness is especially crucial for reactionary youth, as their thoughtful speech plays a vital role in maintaining social harmony."

---

A. Understanding the Right Time and Situation to Speak :-

Speaking is not always necessary in every place and situation. Sometimes, silence is more powerful than words. However, where speaking is essential, one must use the right words at the right time. Understanding when to speak and its consequences is crucial in social interactions.

• For example :-

1. Sensitive Situations : In moments of grief, words should be chosen carefully. Emotionless or insincere speech should be avoided.
2. Moments of Joy : When appreciating someone’s success, sincerity matters. However, excessive praise or unnecessary comparisons should be avoided.
3. Public Platforms :- When addressing an audience, one must be responsible for their words. The impact of what is spoken, where, and to whom should always be considered.

---

B. The Impact and Responsibility of Speech :-

A famous saying goes, “Words have more power than a sword.” When used wisely, words can guide society in the right direction. Conversely, speaking without thought can have long-term negative consequences.

For example :-

• Engaging in Pointless Discussions: Speaking unnecessarily on irrelevant topics can make one appear foolish.
• Getting Involved in Unnecessary Arguments : Not every situation requires an opinion. Sometimes, maintaining restraint is the smarter choice.
• Understanding Social Responsibility : Words should be used carefully, especially on public platforms.

---

C. The Journey of Learning – Developing Awareness in Speech :-

The ability to speak appropriately in public develops through experience and observation. In the beginning, people often struggle, speak inappropriately, or fail to express themselves effectively. However, as life experiences grow, so does the awareness of when, where, and what to speak.

---

“का बोलायचं ? हे कळलं की, काय बोलायचं ? याचं भान येतं….!”

“चारचौघात का बोलायचं ?” हे समजल्यावर, “काय बोलायचं ?” हे आपोआप कळू लागतं, असं आपले वडीलधारी आपल्याला नेहमीच सांगत असतात. त्यांच्या अनुभवातून ते आपल्याला सांगत असतात. आयुष्यात अनेक प्रसंग येतात, जिथे बोलण्याची गरज असते आणि कधी-कधी शांत राहणेच अधिक योग्य असते. बोलण्याची ही समज विकसित होत असताना आपण अनुभवातून शिकतो, प्रसंगानुसार बोलण्याचे भान येते आणि नको त्यावेळी नको ते बोलण्याचे टाळता येते. आज नेमकं याच्या उलट घडतंय. भारतात तर व्हॉट्सअप युनिव्हर्सिटीमुळे नको त्यावेळी, नको त्या ठिकाणी, नको ते बोलण्याची जणू स्पर्धाच सुरू आहे. यामुळे विनाकारण सामाजिक संबंध बिघडू लागले आहेत. प्रत्येक गोष्टीत राजकारण शोधण्याची वृत्ती विनाकारण वातावरण ढवळून काढत आहे.

"चारचौघात का बोलायचं?" हे जेंव्हा कळतं, तेंव्हा "काय बोलायचं?" हे देखील कळते. कारण, शब्दांमध्ये जबरदस्त ताकद असते – ते जोडू शकतात, तितकेच तोडूही शकतात. म्हणूनच, कधी, कुठे, कोणत्या शब्दांत बोलायचे याचे भान आले की संवाद अधिक प्रभावी आणि परिणामकारक होतो. विशेषतः प्रतिक्रियावादी तरुणांनी याचे भान ठेवणे हे समाजस्वास्थ्यासाठी आवश्यक झाले आहे.

---

A. बोलण्याची वेळ आणि परिस्थिती समजणे :-

प्रत्येक वेळी, प्रत्येक ठिकाणी बोलणे गरजेचे नसते. काही वेळा शब्दांपेक्षा शांतता अधिक प्रभावी असते. परंतु, जिथे बोलणे आवश्यक आहे, तिथे योग्य शब्दांचा योग्य वेळी उपयोग करता आला पाहिजे. समाजात वावरताना बोलण्याची वेळ आणि त्याचे परिणाम समजणे अत्यंत महत्त्वाचे ठरते.

• उदाहरणार्थ :–

1. संवेदनशील प्रसंग : एखाद्या दु:खद प्रसंगी विचारपूर्वक शब्द वापरणे आवश्यक असते. अशा वेळी भावनाशून्य किंवा तोंडदेखले बोलणे टाळले पाहिजे.
2. आनंदाचे क्षण : कुणाच्यातरी यशाचे कौतुक करताना प्रामाणिक शब्द महत्त्वाचे असतात. परंतु, अति कौतुक किंवा तुलना करणे टाळणे गरजेचे असते.
3. सार्वजनिक व्यासपीठ : जिथे अनेक लोक ऐकत असतात, तिथे बोलण्याआधी शब्दांची जबाबदारी घेणे महत्त्वाचे असते. कोणते शब्द कुठे बोलले जात आहेत, त्याचा परिणाम किती मोठा असतो, हे ध्यानात घेतले पाहिजे.

---

B. बोलण्याचा परिणाम आणि जबाबदारी :-

एका प्रसिद्ध म्हणीनुसार, “शब्दांची ताकद तलवारीपेक्षा मोठी असते.” योग्य ठिकाणी, योग्य शब्दांत मांडलेले विचार समाजाला दिशा देऊ शकतात. त्याचप्रमाणे, विचार न करता उगाचच काहीही बोलल्यास, त्याचे दूरगामी दुष्परिणाम होऊ शकतात.

उदाहरणार्थ –

• कंटाळवाण्या चर्चेत सहभागी होणे :– काही वेळा, गरज नसताना कोणत्याही विषयावर फालतू बोलण्याने आपण स्वतःच हास्यास्पद ठरू शकतो.
• अनावश्यक वादात अडकणे :– प्रत्येक गोष्टीवर मतप्रदर्शन करणे आवश्यक नसते. कधी कधी संयम बाळगणे हेच अधिक प्रभावी ठरते.
• समाजातील जबाबदारी समजणे :– सार्वजनिक व्यासपीठावर बोलताना शब्दांचा योग्य वापर केला गेला पाहिजे.
• शिकण्याचा प्रवास :– बोलण्याची समज विकसित करणे.

चारचौघात बोलण्याची कला ही अनुभव आणि निरीक्षणातून विकसित होते. सुरुवातीला, अनेकदा लोक भरकटतात, अयोग्य बोलतात, पण जसजसे जगण्याचा अनुभव वाढतो, तसतसे कधी बोलायचे, कुठे बोलायचे आणि काय बोलायचे, याचे भान आपोआप येते.

---

:-Mukund Madhukar Hingne.