Today’s Indian youth are getting more involved in courts and political movements rather than visiting temples. This change is not just social but has political, economic, and psychological implications as well. Earlier, young people contributed to nation-building, but today, many are falling prey to the deceptive tactics of political leaders, engaging in protests, rallies, and conflicts.
In exchange for parties and some money, today’s youth are seen following political leaders and organizations blindly, even putting their lives at stake to obey their commands. Let’s explore the reasons behind this, its consequences, and possible solutions.
India now needs progress, not protests. Indian youth must focus on building society, not breaking it through agitations. Instead of getting trapped in temporary political gains, they should concentrate on their education, careers, and social service. If their energy is directed towards constructive efforts, the country will witness true development.
- Inclination of Youth Towards Political Movements :-
(A) Temptations from Political Leaders :-
Youth are full of enthusiasm, aggression, and a desire to bring change. Many political leaders and parties exploit this energy. They seek free manpower to serve their party agenda. Young people are lured with promises of government jobs, benefits, and financial aid, which ultimately draw them into protests, rallies, and election campaigns.
(B) Lack of Education and Employment Opportunities :-
After completing their education, many young people struggle to find good jobs, leading to frustration. Compared to job hunting, political movements seem easier as they provide instant recognition, financial rewards, and an opportunity to assume leadership roles.
(C) Social Media and Political Propaganda :-
Political agendas are aggressively pushed on platforms like Facebook, WhatsApp, and Twitter. Young people are easily influenced by one-sided narratives without verifying facts, which leads them to participate in movements without fully understanding their implications.
(D) Fascination with Revolution and Lack of Direction :-
The urge to bring change is positive, but it needs proper direction. In Gandhi’s movements, youth participation had a clear purpose. However, today, many young people throw themselves into protests without understanding their objectives or consequences.
- Impact of Youth Political Involvement on Society :-
(A) Educational and Professional Setbacks :-
Spending time in protests negatively affects education and career opportunities. Many students get deeply involved in political groups, which derails their academic goals.
(B) Violence and Legal Troubles :-
Many protests turn violent, leading to arrests and criminal records. This severely impacts future employment opportunities, both in government and private sectors.
(C) Anarchy and Social Division :-
Political parties use youth as pawns to expand their power, often fueling caste, religious, or partisan divides. This disrupts social harmony and distracts young people from their real goals.
- How to Guide Youth Towards Constructive Activities Instead of Protests? :-
(A) Increasing Employment Opportunities :-
The government and private sector should create better job and entrepreneurship opportunities for young people. When they have stable career prospects, they are less likely to be drawn into unnecessary political movements.
(B) Education and Political Awareness :-
Schools and colleges should educate students about political literacy, legal rights, the Constitution, and the consequences of protests. This will help them evaluate the purpose and impact of any movement before joining.
(C) Volunteerism and Social Initiatives :-
Instead of spending time in protests, young people should engage in social service activities, such as improving education, healthcare, and environmental conservation in rural areas. Involving them in constructive projects will channel their energy in a positive direction.
(D) Awareness About Political Exploitation :-
Young people must understand that political leaders view them merely as “voters” or “workers” rather than being genuinely concerned about their future. They should avoid blind allegiance and make informed decisions.
“भारतीय तरुणांची मंदिरापेक्षा न्यायमंदिरात गर्दी का वाढतेय…?”
आजची भारतीय तरुण पिढी मंदिरात जाण्यापेक्षा न्यायमंदिर आणि राजकीय आंदोलनांमध्ये अधिक अडकत आहे. हा बदल केवळ सामाजिक नाही, तर त्याचे राजकीय, आर्थिक आणि मानसिक परिणामही आहेत. पूर्वीचे तरुण राष्ट्र उभारणीसाठी योगदान देत होते, तर आज अनेकजण राजकीय नेत्यांच्या भूलथापांना बळी पडून आंदोलने, मोर्चे, आणि संघर्षामध्ये गुंतलेले दिसतात. पार्ट्या आणि काही पैश्यांच्या बदल्यात आजची भारतीय युवापिढी राजकीय पक्ष आणि संघटनांच्या नेत्यांच्या मागे-पुढे फिरत असतात. ते सांगतील तो आदेश पाळण्यासाठी स्वतःचा जीव गहाण ठेवतात. यामागील कारणे, परिणाम आणि उपाय समजून घेऊया.
भारताला आता आंदोलनाची नाही तर उन्नतीची गरज आहे. भारतीय तरुणांना समाज घडवायचा आहे. आंदोलनांनी समाज तोडायचा नाही. त्यांनी तात्पुरत्या राजकीय फायद्यांमध्ये अडकण्याऐवजी आपल्या शिक्षणावर, करिअरवर आणि समाजसेवेवर लक्ष द्यावे. आपली ऊर्जा विधायक कार्यासाठी वापरली, तर देशाची खरी प्रगती होईल.
१. तरुणांचा राजकीय आंदोलनांकडे कल :-
(अ) राजकीय नेत्यांचे प्रलोभन :-
तरुणाईमध्ये जोश असतो, आक्रमकता असते, आणि बदल घडवण्याची ऊर्मी असते. अनेक राजकीय नेते आणि पक्ष या उर्जेचा गैरफायदा घेतात. त्यांना मोफत शक्ती हवी असते, जी त्यांच्या पक्षाच्या अजेंड्यासाठी काम करेल. तरुणांना सरकारी नोकऱ्या, सवलती, मदतीचे प्रलोभन दाखवले जाते आणि त्यांना आंदोलने, मोर्चे आणि प्रचारात ओढले जाते.
(ब) शिक्षण आणि रोजगाराच्या अपुऱ्या संधी :-
शिक्षण घेतल्यानंतर चांगल्या नोकऱ्या मिळत नाहीत, त्यामुळे अनेक तरुण वैफल्यग्रस्त होतात. नोकरीपेक्षा आंदोलन सोपे वाटते, कारण त्यात झटपट प्रसिद्धी मिळते, पैसा मिळतो आणि ‘नेतृत्व’ करण्याची संधीही मिळते.
(क) सोशल मीडिया आणि राजकीय भडक प्रचार :-
फेसबुक, व्हॉट्सअॅप, ट्विटर आणि इतर सोशल मीडिया प्लॅटफॉर्मवर राजकीय अजेंडा राबवला जातो. तरुणांना सहज भडकवले जाते. कोणत्याही विषयावर एकतर्फी माहिती दिली जाते, आणि सत्य जाणून घेण्याचा प्रयत्न न करता तरुण त्यात सामील होतात.
(ड) क्रांतीचा मोह आणि दिशाहीनता :-
बदल घडवण्याची उर्मी असणे चांगले आहे, पण त्यासाठी योग्य दिशाही लागते. गांधीजींच्या चळवळींमध्ये तरुणांचा सहभाग होता, पण त्याचा उद्देश स्पष्ट होता. आज मात्र अनेक तरुण कोणत्याही आंदोलनात स्वतःला झोकून देतात, पण त्याचा उद्देश आणि परिणाम समजून घेत नाहीत.
२. तरुणांचा राजकीय गुंतवणुकीचा समाजावर परिणाम :-
(अ) शैक्षणिक आणि व्यावसायिक नुकसान :-
तरुणांनी आंदोलनांमध्ये वेळ घालवल्याने त्यांचे शिक्षण आणि व्यवसायाच्या संधींवर परिणाम होतो. अनेक विद्यार्थी राजकीय गटांमध्ये गुंततात आणि त्यांचे शैक्षणिक ध्येय मागे पडते.
(ब) हिंसाचार आणि कायदेशीर गुंतागुंत :-
आंदोलने अनेकदा हिंसक होतात. अनेक तरुणांना अटक होते, गुन्हेगारी रेकॉर्ड तयार होतो, ज्यामुळे भविष्यात सरकारी किंवा खाजगी क्षेत्रात नोकरी मिळणे कठीण होते.
(क) अराजकता आणि समाजात दुही :-
अनेक राजकीय पक्ष आपली ताकद वाढवण्यासाठी तरुणांना इंधन म्हणून वापरतात. त्यांच्यात जातीय, धार्मिक किंवा पक्षीय तेढ निर्माण केली जाते. त्यामुळे समाजातील सौहार्द बिघडतो आणि तरुण आपल्या मूळ उद्दिष्टांपासून भरकटतात.
३. तरुणांना आंदोलनांऐवजी विधायक कार्याकडे कसे वळवावे? :-
(अ) रोजगाराच्या संधी वाढवणे :-
सरकार आणि खाजगी क्षेत्राने तरुणांसाठी चांगल्या नोकऱ्या आणि स्वयंरोजगाराच्या संधी उपलब्ध करून द्याव्यात. जेव्हा तरुणांना त्यांच्या भविष्याची चिंता वाटत नाही, तेव्हा ते अनावश्यक आंदोलनांमध्ये ओढले जाणार नाहीत.
(ब) शिक्षण आणि राजकीय साक्षरता :-
शाळा आणि महाविद्यालयांमध्ये राजकीय साक्षरता शिकवली पाहिजे. कायदेशीर अधिकार, संविधान, आणि आंदोलनांचे परिणाम याची जाणीव तरुणांना व्हायला हवी. ते आंदोलनात सामील होण्याआधी त्याचा हेतू आणि परिणाम समजू शकतील.
(क) स्वयंसेवा आणि सामाजिक उपक्रम :-
तरुणांनी आंदोलनांमध्ये वेळ घालवण्यापेक्षा समाजसेवेसाठी काम करावे. ग्रामीण भागात शिक्षण, आरोग्य, पर्यावरण यांसाठी कार्य करावे. त्यांना विधायक उपक्रमांमध्ये सामील करून घेतले, तर त्यांची ऊर्जा योग्य दिशेने जाईल.
(ड) राजकीय नेतृत्वाच्या नावाखाली होणाऱ्या गैरफायद्यांबाबत जागरूकता :-
तरुणांनी समजून घेतले पाहिजे की, राजकीय नेते त्यांना केवळ ‘मतदार’ किंवा ‘कार्यकर्ता’ म्हणून पाहतात. त्यांना त्यांच्या भविष्यासाठी कुणीही जबाबदार राहणार नाही. त्यामुळे अंधानुकरण टाळले पाहिजे.
:-Mukund Madhukar Hingne.
avatibhavati.com 
यावर आपले मत नोंदवा