“Should the feeling that an unexpectedly occurring event in our life seems to be happening for the second time be considered a symptom of a mental disorder or a sign of premonition?”
- Sometimes, certain events occur in life, and we suddenly feel – “Oh! This has already happened before.”
Though this strange sensation lasts only for a few moments, it raises many questions in the mind.
Is it merely a trick of the mind, or truly some kind of sign?
Scientists look at it from one perspective, while the spiritual view seeks mystery in it.
That is why this experience often gives rise to the question: “A symptom of mental disorder or a sign of premonition?”
This intertwining of the human mind and destiny has always remained a subject of fascination.
To unravel this mystery, it is essential to understand both sides.
1. What is Déjà Vu?
The feeling that an event is being experienced again is called déjà vu.
In French, it means “already seen.”
Many people across the world experience it, and it lasts only for a few moments.
However, its impression lingers deeply on the mind.
Scientists explain it as a small miscalculation in the brain’s memory processing.
Yet, some consider it a part of destiny or a sign of the future.
2. Scientific Explanation
According to psychology, déjà vu is a confusion in the brain’s memory system.
The brain mistakenly connects a new event with old memories.
As a result, we feel that we have already experienced that moment.
Generally, it is harmless, but if it happens too frequently, it may be a sign of a neurological disorder.
For example, it is sometimes linked to temporal lobe epilepsy.
Thus, science searches for psychological or neurological causes behind it.
3. The Belief in Premonition
In many cultures, however, déjà vu is considered a warning about the future.
The belief is that the human mind subconsciously senses what is to come.
When the actual event occurs, the earlier impression is reawakened.
Some see it as a divine signal, while others interpret it as a memory of a past life.
Though science does not validate this idea, it still holds importance in human belief systems.
4. The Influence of Stress and Imagination
Stress, fatigue, or overthinking can increase the chances of experiencing déjà vu.
When the mind is restless, the boundary between reality and imagination becomes blurred.
Fragments of memories stored in the subconscious suddenly surface.
This creates an illusion of familiarity.
Therefore, reducing stress and practicing meditation can help lessen such experiences.
5. The Confluence of Science and Faith
There are two ways of looking at the experience of déjà vu –
One scientific, which considers it a memory error in the brain.
The other spiritual, which regards it as a sign or premonition.
Considering both perspectives broadens our understanding.
Science provides knowledge, while faith gives life meaning.
Hence, it is not right to confine this experience within only one framework.
6. Conclusion – The Mystery of the Mind
Déjà vu reveals to us the hidden mystery of the human mind.
Sometimes it is a play of memory, and at other times a glimpse of the unknown.
Rather than fearing it, it is better to accept it calmly.
If it happens occasionally, it is natural.
But if it becomes frequent, consulting a doctor is advisable.
This experience is a bridge between science and spirituality.
It reminds us that the human mind is still an unsolved puzzle.
“डेजा व्हू: विज्ञान आणि अध्यात्म यामधील पूल…!”
एखादी अनपेक्षितपणे घडलेली घटना आपल्या आयुष्यात पुन्हा दुसऱ्यांदा घडतेय असं वाटत राहणे हे मनोविकाराचे लक्षण की पूर्वसंकेताचे लक्षण मानायचे ?
- कधी कधी आयुष्यात काही घटना घडतात आणि आपल्याला अचानक वाटतं – “अरे! हे तर आधीच घडलंय.”
ही विचित्र जाणीव काही क्षणापुरती असली, तरी मनात प्रश्न निर्माण करते.
हा फक्त मनाचा खेळ आहे का, की खरोखरच काही संकेत आहे?
शास्त्रज्ञ याला वेगळ्या नजरेने पाहतात, तर आध्यात्मिक दृष्टिकोन यात गूढ शोधतो.
म्हणूनच या अनुभवाला “मनोविकार की पूर्वसंकेत” असा प्रश्न वारंवार उपस्थित होतो.
मानवी मन आणि नशिबाची ही गुंफण नेहमीच आकर्षणाचा विषय राहिली आहे.
या रहस्याचा उलगडा करण्यासाठी दोन्ही बाजू समजून घेणे आवश्यक आहे.
१. ‘डेजा व्हू’ म्हणजे काय?
ही जाणीव की एखादी घटना पुन्हा अनुभवतोय, यालाच डेजा व्हू म्हणतात.
फ्रेंच भाषेत याचा अर्थ आहे – “आधीच पाहिलंय.”
जगभरातील अनेक लोकांना हा अनुभव येतो आणि तो काही क्षण टिकतो.
परंतु त्याची छाप मनावर खोलवर उमटते.
शास्त्रज्ञ सांगतात की हे मेंदूतील स्मरणशक्तीच्या प्रक्रियेत झालेलं छोटं चुकलेलं गणित आहे.
मात्र काही जण याला नशिबाचा किंवा भविष्यातील संकेतांचा भाग मानतात.
२. शास्त्रीय स्पष्टीकरण
मानसशास्त्रानुसार डेजा व्हू हा मेंदूतील स्मरणशक्तीचा गोंधळ आहे.
नवीन घटना मेंदू चुकीने जुन्या आठवणींशी जोडतो.
त्यामुळे आपल्याला ती गोष्ट आधीच अनुभवल्याची भावना होते.
सामान्यतः हे हानिकारक नसतं, पण खूप वारंवार झाल्यास ते न्यूरोलॉजिकल आजाराचे लक्षण ठरू शकते.
उदा. टेंपोरल लोब एपिलेप्सीशी याचा संबंध कधी कधी जोडला जातो.
त्यामुळे विज्ञान यात मानसिक किंवा न्यूरोलॉजिकल कारण शोधतं.
३. पूर्वसंकेताची धारणा
पण अनेक संस्कृतीत डेजा व्हू हा भविष्याचा इशारा मानला जातो.
मानवी मन अवचेतन पातळीवर भविष्य जाणतं, असा त्यामागचा विश्वास आहे.
जेव्हा खरी घटना घडते, तेव्हा तो पूर्वीचा ठसा पुन्हा जागा होतो.
काहींना यात ईश्वरी संकेत दिसतो, तर काहींना गतजन्माची आठवण.
शास्त्रानं याला मान्यता दिली नसली, तरी लोकांच्या श्रद्धेत याला महत्त्व आहे.
४. ताण आणि कल्पनाशक्तीचा प्रभाव
ताण, थकवा किंवा जास्त विचार यामुळे डेजा व्हूचा अनुभव वाढू शकतो.
मन अस्थिर झालं की वास्तव आणि कल्पना यामध्ये सीमारेषा धूसर होते.
अवचेतनात साठवलेले आठवणींचे तुकडे अचानक वर येतात.
आणि त्यामुळे परिचयाची भासमान भावना निर्माण होते.
म्हणूनच ताण कमी ठेवणं, ध्यान करणं यामुळे हे अनुभव कमी होऊ शकतात.
५. विज्ञान आणि श्रद्धेचा संगम
डेजा व्हूच्या अनुभवाकडे पाहण्याचे दोन दृष्टिकोन आहेत –
एक शास्त्रीय, ज्यात मेंदूतील गोंधळ मानला जातो.
दुसरा आध्यात्मिक, ज्यात संकेत किंवा भविष्यसूचना मानली जाते.
दोन्ही दृष्टिकोनांचा विचार केल्यास आपली समज वाढते.
शास्त्र ज्ञान देतं, तर श्रद्धा आयुष्याला अर्थ देत राहते.
म्हणूनच या अनुभवाला फक्त एका चौकटीत बसवणं योग्य नाही.
६. निष्कर्ष – मनातील रहस्य
डेजा व्हू आपल्याला आपल्या मनाचं गूढ दाखवतो.
तो कधी आठवणींचा खेळ असतो, तर कधी अज्ञाताचं दर्शन.
याला घाबरण्याऐवजी शांतपणे स्वीकारणं योग्य.
कधीमधी झाला, तर तो नैसर्गिक आहे.
परंतु वारंवार होऊ लागला, तर डॉक्टरांचा सल्ला घ्यावा.
हा अनुभव विज्ञान आणि अध्यात्म यांच्यामधली पूल आहे.
तो आपल्याला आठवण करून देतो की मानवी मन हे अजूनही एक कोडं आहे.
:-Mukund Madhukar Hingne.
avatibhavati.com 
यावर आपले मत नोंदवा