“चांगल्या आठवणी मागे ठेवूनच पुढचा प्रवास करायचा असतो…!”

“What should we leave behind when we can’t take anything with us? So, as long as we’re alive, live fully. Do whatever you feel like doing without hesitation—after all, we get a human life only once. Who knows what the next life will be like? I don’t believe in reincarnation at all.”

I see many such materialistic or worldly people every day, who make statements like these. “Does God exist? Is reincarnation scientifically proven?” They raise critical questions, but I don’t want to muddle spirituality and the philosophy of life with these debates. The only question is: if simple beliefs are part of our culture, should we trample on them just because we consider ourselves ‘rationalists’?

Death is inevitable—every person born will die once their work is done. However, if they have done good deeds while alive, society will remember them even after they are gone. This is a simple but important thought that keeps society away from wrongdoing. And that, in essence, is spirituality.”

• “That’s why, instead of mocking the simple beliefs that people hold in life, try to understand the meaning behind them and show respect. If you don’t agree with someone else’s thoughts, then don’t follow them, but don’t disrespect them either. There is a fine, almost invisible line between religion and the values of living. Don’t try to cross that line just to flaunt your rationalism. No matter how much progress humanity makes, while living in a society, one must respect some simple, god-fearing concepts, because they are accepted by the community.
  Reincarnation might seem like a naïve idea, but it carries the message that one should do good deeds in this life to attain a better next life. If you don’t believe in reincarnation, that’s fine, but still treat others well, because after you’re gone, society will look upon your future generations with respect.”

“मागे काय शिल्लक ठेवायचं, सोबत तर काहीच घेवून जाता येत नाही. मग जोपर्यंत जिवंत आहोत तोपर्यंत मनसोक्त जगा. जे करावसं वाटतं ते बिनधास्त करा, मनुष्य जन्म एकदाच मिळतो. कुणाला माहीत आहे पुढचा जन्म कुठला असेल ? माझा तर पुनर्जन्मावर अजिबात विश्वास नाही.” अशी मुक्ताफळे उधळणारी अनेक ऐहिकवादी किंवा भौतिकवादी माणसे मी रोज पाहतो. परमेश्वर आहे की नाही ? पुनर्जन्म असतो हे विज्ञानाला मान्य आहे का ? असे कळीचे प्रश्न उपस्थित करून जीवनवाद आणि अध्यात्माचा मला “चिखल” अजिबात करायचा नाही. प्रश्न एव्हढाच आहे की भाबडा लोकसमज हा संस्कार असेल तर या संस्काराची पायमल्ली आपण केवळ “बुद्धिवादी” आहोत म्हणून करायची का ? मृत्यू हा अटळ आहे, जन्मलेला प्रत्येकजण त्याचा कार्यभाग संपला की मृत होणारच आहे. पण या जगातून गेल्यानंतरही त्याने जिवंत असताना काही चांगली कृत्ये केली असतील तर त्याला समाज आठवणीत ठेवतो. हा साधा पण समाजाला दुराचारापासून दूर ठेवणारा चांगला विचार आहे. हेच अध्यात्म आहे.

• म्हणूनच लोकांच्या जगण्यातील भाबड्या संकल्पनांची खिल्ली उडविण्यापेक्षा त्यामागचा अर्थ लक्षात घेऊन त्याबद्दल आदर दाखवा. इतरांचे विचार पटत नसतील तर त्या विचारांचे अनुकरण करू नका. पण त्याचा अनादर पण करू नका. धर्म आणि जगण्याचा संस्कार यामध्ये एक मर्यादेचे पुसटशी रेषा असते. ती मर्यादा ओलांडून स्वतःचा बुद्धिप्रामाण्यवाद दाखविण्याचा प्रयत्न करू नकात. माणसाने कितीही प्रगती केली तरी समूहाने राहताना त्याला काही भाबड्या, देवभोळ्या संकल्पनांचा आदर करावाच लागतो. कारण त्या संकल्पना समाजाला मान्य असतात. पुनर्जन्म ही भाबडी संकल्पना असली तरी पुढचा जन्म चांगला मिळविण्यासाठी या जन्मात चांगली कृत्ये करावी हा संदेश देणारी ही संकल्पना आहे. तुम्हाला पुनर्जन्म नको असेल, हरकत नाही. तरी देखील तुम्ही इतरांशी चांगले वागा. कारण तुमच्या पश्चात तुमच्या येणाऱ्या पिढ्यांकडे हा समाज आदराने पाहिल.

:-Mukund Madhukar Hingne.