“अडथळ्यांचा सामना केला की धैर्य आणि सहनशीलता सापडते….!”

Often, we see faces around us that are worn down by constant failure. At some point, we too have tasted the bitterness of failure. So, when we see these defeated faces, the thought of offering advice crosses our minds, or sometimes we even disdain them. These are the two extreme reactions we tend to express. But what is it that a person broken by failure is really searching for? They are looking for their lost courage and patience.

"When we face obstacles, we discover reserves of courage and endurance within us that we never knew existed. And only when we confront failure, do we realize that these resources were always within us. We just need to find them and move forward."

:- A.P.J. Abdul Kalam.

• Sometimes, the success we achieve doesn’t satisfy us. We constantly feel that we deserve even greater success. However, we often feel confused about what exactly needs to be done to attain that higher level of success. We just think that we are worthy of greater success, but due to our lack of luck and the lack of support from others, we are forced to be content with smaller achievements.
• This restlessness in our mind stems from our one-sided thinking, but even when others point this out, we refuse to acknowledge it. The truth is, to achieve greater success, more effort is required. Although we understand this conceptually, in practice, we are more inclined towards the ambitious experiment of achieving more with less effort. This mindset, of seeking a shortcut, is what leads us away from putting in the necessary hard work.
• The bigger the success we want to achieve, the greater the obstacles we will encounter along the way. By facing these obstacles, we develop resilience and eventually achieve great success. However, if our confidence falters at such times, we start drifting away from that success.
• Courage and endurance are not gifts obtained through some special penance. They are inherent within us from birth. Courage and endurance are like muscles in our body—the more we use them, the stronger they become. When we begin to face the obstacles that come our way, we discover the courage and resilience within us. But if, in pursuit of success, we choose the shortcut and avoid confronting those obstacles, we will never truly meet the courage and endurance that reside within us.

बऱ्याचवेळा सततच्या अपयशाने खचून गेलेले चेहरे आपण आपल्या अवतीभवती पहात असतो. कधीतरी आपण देखील अपयशाची चव चाखलेली असते. त्यामुळे अपयशाने खचलेले चेहरे पाहिले की त्यांना सल्ला देण्याचा विचार आपल्या मनात येतो किंवा आपण त्यांचा तिरस्कार करतो. अशी दोन टोकाची प्रतिक्रिया आपल्याकडून व्यक्त होत असते. पण अपयशाने खचलेला व्यक्ती काय शोधत असतो ? तर त्याच्या हरवलेल्या धैर्याचा आणि सहनशीलतेचा तो शोध घेत असतो.

"जेंव्हा आपण अडथळ्यांचा सामना करतो, तेंव्हा आपल्याला आपल्या आत लपलेल्या धैर्याचे आणि सहनशीलतेचे साठे सापडतात, जे आपल्याला माहीतच नव्हते. आणि जेंव्हा आपण अपयशाला सामोरे जातो, तेंव्हाच आपल्या लक्षात येते की हे स्रोत नेहमीच आपल्या आत होते. आपल्याला फक्त त्यांना शोधून पुढे जायचे आहे."
               :- ए.पी.जे. अब्दुल कलाम.

• कधी-कधी आपल्याला मिळणाऱ्या यशाने आपण समाधानी होत नाही. यापेक्षाही अधिक यश आपल्याला मिळायला हवे असे सारखे आपल्याला वाटत असते. पण आपल्याला हवे ते अधिक यश मिळविण्यासाठी नेमके काय करायला हवे या बाबतीत आपण गोंधळलेलो असतो. आपल्याला फक्त एव्हढंच वाटत असते की, आपण मोठ्या यशाचे वाटेकरी होण्यासाठी पात्र आहोत. केवळ आपले नशीब बलवत्तर नाही आणि इतरांचे आपल्याला सहकार्य मिळत नाही, यामुळेच आपल्याला मोठ्या यशाऐवजी छोट्या यशावर समाधान मानावे लागत आहे.
• आपल्या मनाची ही अस्वस्थता फक्त आपल्या एकतर्फी विचारातून निर्माण झालेली असते. पण इतरांनी सांगून देखील आपण हे मान्य करायला तयार नसतो. खरं म्हणजे अधिक मोठे यश मिळवायचे असेल तर अधिक परिश्रम करणे आवश्यक असते. हे तत्वतः आपल्याला मान्य असले तरी प्रत्यक्षात कमी श्रमातून अधिक यश मिळविण्याचा महत्वाकांक्षी प्रयोग करण्याकडे आपला अधिक कल असतो. हा चोरटा मार्ग शोधणारा विचारच आपल्याला अधिक परिश्रमापासून दूर नेत असतो.
• कारण जितके मोठे यश मिळवायचे तेव्हढेच मार्गात अडथळे मोठे येत असतात. या अडथळ्यांशी सामना करत आपली सहनशीलता वाढवत आपल्याला मोठे यश मिळवायचे असते, नेमके अशावेळी आपला आत्मविश्वास जर कच खाणार असेल तर आपण मोठ्या यशापासून दूर जावू लागतो.
• मुळातच धैर्य आणि सहनशीलता ही काही तपश्चर्या करून मिळविण्याचे वरदान नाही. ती जन्मतः आपल्या आताच असते. धैर्य आणि सहनशीलता ही आपल्या शरीरातील स्नायूंसारखी असते. तिचा जितका जास्त वापर करू तेव्हढी ती अधिक बळकट होत असते. जेंव्हा आपण आपल्याला येणाऱ्या अडथळ्यांशी सामना करायला लागतो तेंव्हा आपल्यातील धैर्य आणि सहनशीलता समजते. जर आपण यशाचा पाठलाग करताना आपण अडथळ्यांशी सामना न करता चोरटा मार्ग अवलंबिण्याचा प्रयोग करणार असुत तर मग तुमच्या आत असणाऱ्या धैर्य आणि सहनशीलतेची तुमची कधीच भेट होणार नाही.

:-Mukund Madhukar Hingne.