Describe a man who has positively impacted your life.

The parents, in whose womb we are born, whose fingers we hold while taking our first steps, and whose actions we imitate to speak our first words, begin their efforts to shape us into ideal individuals right from our childhood. Through religious and traditional customs, they instill values in us in the form of stories. According to Hindu scriptures, our parents are our first gurus. It is because of them that we gain the true perspective to view the world positively.

Even those who lose their parents at a young age and are orphaned eventually find someone who showers them with parental love. These individuals, too, bring about a positive transformation in their lives. While teachers or mentors encountered later may impart values to make you “the best,” the values needed to become “an ideal person” are instilled only by parents.

• You may assume that my mindset is a result of the significant influence of my father and mother on me. Nowadays, it has become common practice to consider teachers or mentors who impart education as one’s first “gurus.” There is no disagreement that they, too, strive to bring about a positive change in us. However, I am one of those who believe that the first “gurus” are our parents, who instill in us the values of listening to teachers who impart knowledge and mentors who show us the right path.
• Regardless of how uneducated, poorly educated, or financially weak parents may be, their efforts to raise their children as ideal individuals are invaluable. They do not expect any kind of return for this endeavor. For this reason, I regard parents as the greatest “gurus.”
• My father worked as an engineer in sugar factories, and my mother, despite being less educated, managed the household and did tailoring work. Since my father’s job in the factory was private, he often changed factories every two to three years to secure better pay to support the growing family’s increasing expenses. This led us to shift villages frequently, resulting in changing schools as well. Yet, amid these financial cycles and relocations, my parents ensured that our education was never disrupted.
• They were determined that we should pursue careers in our fields of interest. Neither of them ever imposed their preferences on us siblings.
• I was an average student, and this often worried them. However, they firmly believed that as long as we worked with dedication and integrity, we would never starve. This was their core teaching.
• From childhood, I was passionate about theater, and they enjoyed my writing. However, they feared the instability that exists in the artistic field.
• Fortunately, my writing style helped me secure a job in the newspaper industry, which provided me with a livelihood. They were happier than I was when this happened. It was only then that they gave me permission to pursue my passion for theater alongside my job. Whatever little service I have contributed to the Marathi amateur theater scene today is only because of their blessings.
• In life, I met various kinds of people, faced bitter experiences, and encountered financial crises. However, the values my parents instilled in me, to always engage with the world positively, helped me overcome every challenge. Whatever satisfaction I enjoy today is solely because of the values they imparted.

“संस्कारातून सकारात्मक बदल घडविणारे आई-वडिलांशिवाय दुसरे कोण असणार..?”

ज्यांच्या पोटी आपण जन्म घेतो, ज्यांच्या बोटाला धरून आपण पहिलं पाऊल टाकतो, ज्यांच्या अनुकरणातून आपण पहिला शब्द उच्चारतो त्या आपल्या आई-वडिलांनी आपल्याला लहानपणापासूनच एक आदर्श व्यक्ती बनविण्याचे प्रयत्न सुरू केलेले असतात. धार्मिक, पारंपारिक रिवाजातून गोष्टीरूपाने आपल्यावर आदर्शाचे संस्कार केलेले असतात. हिंदू धर्मशास्त्राप्रमाणे आपले आई-वडील हेच आपले पहिले गुरू असतात. जगाकडे सकारात्मकपणे पाहण्याची खरी दृष्टी त्यांच्यामुळेच आपल्याला मिळते. जे बालपणीच आपल्या आई-वडीलांपासून पोरके होतात अशा अनाथांना देखील आई-वडिलांचे प्रेम देणारे कुणीतरी भेटतच असते. तेच त्यांच्यामध्ये सकारात्मक बदल घडवून आणतात. कारण आई-वडिलांव्यतिरिक्त भेटणारे गुरू हे तुम्हाला “सर्वोत्कृष्ट” बनविण्याचे संस्कार देत असले तरी “आदर्श व्यक्ती” बनण्याचे संस्कार फक्त आई-वडिलांकडूनच केले जातात.

• कदाचित माझ्यावर माझे वडील आणि आईचा प्रभाव अधिक असल्याने माझी ही मनोधारणा असेल असं तुम्ही खुशाल समजू शकता. कारण हल्लीच्या काळात शिक्षण देणारे शिक्षक किंवा मार्गदर्शक यांना आपले पहिले “गुरू” मानण्याची प्रथा रूढ होत आहे. ते देखील आपल्यामध्ये सकारात्मक बदल घडविण्याचा प्रयत्न करतात याबद्दल दुमत नाही. पण आपल्याला ज्ञान देणाऱ्या शिक्षकांचे किंवा आपल्याला चांगला मार्ग दाखविणाऱ्या मार्गदर्शकांचे आपण ऐकले पाहिजे, हा संस्कार आपल्यावर करणारे आपले आई-वडील हेच पहिले “गुरू” असतात असं मानणाऱ्या पैकी मी एक आहे.
• आपल्याला जन्म देणारे आणि संगोपनातून आपल्याला घडविणारे आई-वडील कितीही कमी शिकलेले किंवा अशिक्षित आणि गरीब असले तरी आपले मूल एक आदर्श व्यक्ती बनावे यासाठीची त्यांची धडपड ही अमूल्य अशीच असते. त्यासाठी ते आपल्या मुलांकडून कोणत्याही प्रकारच्या मोबदल्याची अपेक्षा करत नसतात. म्हणूनच गुरू म्हणून मला आई-वडील सर्वश्रेष्ठ वाटतात.
• माझे वडील अभियंता म्हणून साखर कारखान्यात नोकरी करत होते. तर आई कमी शिकलेली असतानाही घर सांभाळून शिवणकाम करायची. कारखान्यातील नोकरी ही खासगी स्वरूपाची असल्याने वडील सतत दोन-तीन वर्षांनी कारखाना बदलायचे. वाढत्या कुटुंबाचा वाढता खर्च पेलविण्यासाठी पगारवाढ गरजेची असायची. त्यासाठी ते सतत कारखाना बदलायचे. त्यामुळे आमचे सतत दोन-तीन वर्षांनी गाव बदलायचे. त्यामुळे शाळा देखील बदलायची. अर्थकारणाच्या या चक्रात कुटुंबाची भ्रमंती होत असली तरी आमच्या शिक्षणात अडसर येणार नाही याची ते काळजी घ्यायचे.
• तुम्ही तुमच्या आवडत्या क्षेत्रात जायला हवे हा त्यांचा ध्यास असायचा. दोघांनीही आम्हा भावंडांवर आपली आवड कधी लादली नाही.
• मी अभ्यासात सर्वसाधारण होतो. त्यामुळे त्यांना माझी काळजी वाटायची. पण काम कुठलेही केलेस तरी ते काम निष्ठेने आणि प्रामाणिकपणे करायचे ही त्यांची शिकवण असल्याने आपली मुले उपाशी राहणार नाहीत याबाबत ते ठाम होते.
• मला लहानपणापासूनच नाटकाचे वेड होते. शिवाय माझे लेखन त्यांना आवडायचे. फक्त कलाक्षेत्रात कमालीची अस्थिरता आहे याचीच त्यांना भीती वाटायची.
• सुदैवाने माझ्या लेखनशैलीमुळे मला वृत्तपत्र क्षेत्रात नोकरी मिळाली. माझ्या उपजीविकेची सोय झाली याचा माझ्यापेक्षा त्यांना अधिक आनंद झाला होता. त्यानंतरच त्यांनी नोकरी सोबतच नाट्यकलेचा छंद जोपासायला संमती दिली. आज मराठी हौशी रंगभूमीवर माझी जी काही सेवा झाली आहे ती त्यांच्या आशीर्वादातूनच झाली आहे.
• आयुष्यात अनेक प्रकारची माणसे भेटली. अनेकदा कटू प्रसंग आले. आर्थिक संकटे आली. पण आई-वडिलांनी जगाशी सकारात्मकतेने वागण्याचा जो संस्कार दिला त्यामुळे मी सगळ्या संकटांवर मात केली. आज जे काही समाधान मिळतेय ते केवळ त्यांनी केलेल्या संस्कारामुळेच.

:-Mukund Madhukar Hingne.