Instead of spending life in fear of making mistakes, it is more beneficial to accept them and learn from them. Opportunities come only once, and if they are lost due to fear, the regret is even greater. Before striving for perfection in anything, taking the first step is important. As someone rightly said – “Failure is the first step to success. Once you overcome fear, success naturally follows.”

The pressure of the fear of making mistakes is the biggest enemy of our self-confidence. Will what we are doing turn out to be wrong? Will our actions fail? These questions haunt many people. This fear is not just about making mistakes; it also carries concerns about what others will say and whether our reputation will be damaged. In reality, it is this fear of making mistakes that causes many people to miss opportunities, avoid experimenting, and fail to utilize their full potential.

Fear of Making Mistakes – What Is the Real Problem?

1. Social Pressure:
   Society does not easily forgive mistakes; instead, it criticizes them. This makes people overly concerned about others’ opinions when trying something new.
2. Self-Doubt:
   A mistake may prove us to be incompetent or unworthy, and this fear takes root in the mind.
3. Uncertainty of Outcomes:
   When attempting something new, the exact outcome is unknown, leading to stress and anxiety.
4. Fear of Failure:
   Past experiences of failure create a constant worry—”What if I fail again?”
5. Fear of Judgment:
   People assume that others will look down on them or ridicule them, which holds them back from taking action.

Consequences of This Fear:

A) Hesitation in Decision-Making:
Many great opportunities are lost simply due to fear.

B) Loss of Courage to Experiment:
The enthusiasm to try new things diminishes.

C) Decline in Creativity:
Even if a great idea comes to mind, fear of failure prevents its execution.

D) Lack of Self-Confidence:
Constant fear of mistakes leads to negative thoughts about oneself.

How to Overcome This Fear?

1. Adopt a Learning Mindset:
   Many great people in history have made big mistakes, but they learned from them and moved forward.
2. Believe in Yourself:
   Mistakes are not final; they can always be corrected.
3. Accept Failure as Natural:
   No one succeeds in everything on their first attempt. Mistakes are not failures but opportunities to learn.
4. Avoid Overthinking Others’ Opinions:
   People’s opinions are temporary; they do not define the end of your journey.
5. Start with Small Steps:
   Face small challenges first, so the fear gradually diminishes over time.

“सतत भीतीचे दडपण हाच आत्मविश्वासाचा शत्रू असतो..!”

चुका होण्याच्या भीतीत आयुष्य घालवण्यापेक्षा, त्या स्वीकारून त्यातून शिकणे हे जास्त फायदेशीर आहे. संधी एकदाच येतात, आणि जर भीतीमुळे त्या गमावल्या, तर त्याचा पश्चात्ताप अधिक होतो. कोणत्याही गोष्टीत परिपूर्ण होण्याचा प्रयत्न करण्याआधी, सुरुवात करणे महत्त्वाचे आहे. कोणीतरी म्हटलेच आहे – अपयश हा यशाचा पहिला टप्पा असतो. भीतीला हरवले की यश आपोआप जवळ येते.

चुका होण्याच्या भीतीचे दडपण हाच आपल्या आत्मविश्वासाचा सर्वात मोठा शत्रू असतो. आपण जे काही करतोय, ते चुकीचं ठरेल का? आपली कृती अयशस्वी होईल का? हा प्रश्न अनेकांना वेठीला धरतो. ही भीती फक्त चुकीबद्दल नाही, तर इतर काय म्हणतील, आपली प्रतिमा डागाळली जाईल, असे विचारसुद्धा यात दडलेले असतात. खरं पाहता, चुकीच्या भीतीमुळेच अनेक जण संधी गमावतात, प्रयोग करत नाहीत, आणि आपल्या क्षमतेचा पूर्ण उपयोग करू शकत नाहीत.

चुका होण्याची भीती – खरी समस्या काय आहे? :

१) सामाजिक दबाव : समाज चुकांना सहज माफ करत नाही, उलट त्यावर टीका केली जाते. त्यामुळे आपल्याला कुठलीही नवी गोष्ट करताना समाजाच्या मताची काळजी वाटते.
२) स्वतःविषयी शंका : चुकीचा परिणाम आपल्याला असमर्थ किंवा अयोग्य सिद्ध करेल, अशी एक भीती मनात रुजते.
३) परिणामांची अनिश्चितता :
काहीतरी नवीन करण्याचा प्रयत्न केल्यास काय होईल, याचा नेमका अंदाज लागत नाही. त्यामुळे अनिश्चिततेचे टेंशन तयार होते.
४) अपयशाचा त्रास : पूर्वीच्या अनुभवांमुळे आपण पुन्हा अपयशी ठरलो तर? असा विचार सतत मनात येतो.
५) इतरांची मते :
लोक आपल्याला कमी लेखतील, हसतील, असा गैरसमज होतो. त्यामुळे आपण काही करायच्या आधीच स्वतःला रोखून धरतो.

भीतीच्या या दडपणाचे परिणाम :

अ) निर्णय घेण्यात संकोच वाटतो :
अनेक उत्तम संधी फक्त भीतीमुळे निसटून जातात.
ब) निर्भय प्रयोग करण्याची सवय सुटते : नवे प्रयोग करण्याचा उत्साह कमी होतो.

क) सर्जनशीलता मंदावते :
एखादी कल्पना मनात आली तरी ती चुकीची ठरू शकते म्हणून आपण ती अंमलात आणत नाही.
ड) आत्मविश्वास खचतो :
सतत चुकांची भीती बाळगल्याने आपल्याला स्वतःबद्दल नकारात्मक भावना येतात.
या भीतीवर मात करण्यासाठी काय करावे ? :

१) चुकांपासून शिकण्याचा दृष्टिकोन ठेवा: इतिहासातील अनेक महान व्यक्तींनी मोठमोठ्या चुका केल्या, पण त्याच चुकांमधून शिकून पुढे गेले.
२) स्वतःवर विश्वास ठेवा :
चुका झाल्या तरी त्या अंतिम नाहीत. त्या सुधारता येतात.
३) अपयश नैसर्गिक आहे, ते स्वीकारा : सगळेच लोक प्रत्येक गोष्टीत पहिल्यांदा यशस्वी होत नाहीत. चुका म्हणजे अपयश नव्हे, तर शिकण्याची संधी आहे.
४) इतरांच्या मतांचा अति विचार टाळा : लोकांचे मत तात्पुरते असते, तुमच्या प्रवासाचा तो शेवट नाही.
५) लहान पावलांनी सुरुवात करा :
अगदी छोट्या छोट्या गोष्टींना सामोरे जाण्याचा प्रयत्न करा, जेणेकरून भीती हळूहळू कमी होईल.

:-Mukund Madhukar Hingne.