Habits always provide temporary pleasure and satisfaction, whether they are good or bad. But what exactly are bad habits? Simply put, if something you do causes inconvenience to others, yet you continue to do it repeatedly, it is called a “bad habit.” This is a straightforward definition we can use.

Everyone has some bad habits in one way or another. For example, I never feel completely relieved when using a Western-style toilet. So, I avoid using Western toilets altogether. This habit of mine likely causes inconvenience to my companions or hosts when I travel. That is why they consider my habit a bad one.

Habits are not limited to personal satisfaction; they also impact the people around us. That is why society determines whether a habit is good or bad based on what it accepts or rejects. If we observe our habits objectively, we can understand their impact on others and make necessary changes accordingly.

Habits: An Integral Part of Life :-

Habits are an inseparable part of our daily lives. Some habits are adopted consciously, while others become a part of our lifestyle unintentionally. One thing is certain—habits always provide temporary pleasure and satisfaction, whether they are good or bad.

What Exactly Are Bad Habits? :-

If our habits cause inconvenience to others and yet we refuse to change them, they can be considered “bad habits.” For example, smoking, drinking alcohol, speaking loudly, or being unpunctual are habits that can be troublesome for others. However, some habits are entirely personal but can still create difficulties for others in certain situations.

An Example of a Personal Habit :-

Let me share one of my personal habits as an example. I do not feel completely relieved when using a Western-style toilet. As a result, I avoid using Western toilets altogether. This habit is entirely personal to me. However, when I travel or stay at a friend’s house, this same habit can become an inconvenience for others. Suppose a house has only a Western toilet, and I refuse to use it—this can create difficulties for my companions. That is why they may consider my habit a “bad habit.”

Habits and Social Acceptance :-

Whether a habit is deemed good or bad often depends on society’s perspective. A habit that the majority of people follow is considered “normal,” while an uncommon habit may be viewed as “unacceptable.”

Examples :-

• Eating with the right hand is considered normal, but some people eat with their left hand, which often attracts criticism.
• Some people have a habit of consuming sweets, which may be harmful to their health but does not necessarily trouble society. Therefore, it is not labeled as a bad habit.
• Being unpunctual can be inconvenient for others, so it is often regarded as a bad habit.

Can Habits Be Changed? :-

The acceptance, modification, or abandonment of habits depends entirely on the individual. However, if a habit is causing inconvenience to others, it is essential to reconsider it. Returning to my own example—if I frequently travel and my habit creates problems every time, I need to find an alternative. If I try to adapt to using a Western toilet, my habit will no longer be an inconvenience to others.

“तुमची सवय वाईट आहे हे तुमचे सोबतीच ठरवतात…!”

सवयी ह्या नेहमीच तात्पुरता आनंद आणि समाधान देवून जातात. मग त्या सवयी चांगल्या असोत किंवा वाईट. शेवटी वाईट सवयी म्हणजे काय ? तर तुम्ही करता त्या गोष्टींचा इतरांना त्रास होतो तरी तुम्ही ती गोष्ट परत-परत करत राहता, त्याला ‘वाईट सवय’ म्हणतात. अशी साधी सोपी व्याख्या आपण करू शकतो. तर अशा कोणत्या न कोणत्या वाईट सवयी प्रत्येकालाच असतात. आता मला वेस्टर्न स्टाईलच्या संडासमध्ये पोट साफ झाल्यासारखं वाटतंच नाही. म्हणून मी वेस्टर्न टाईपच्या संडासाचा वापरच करत नाही. माझ्या या सवयीचा बाहेरगावी गेल्यावर सोबतच्या लोकांना किंवा पाहुण्यांना नक्कीच त्रास होत असावा. त्यामुळेच ते लोक माझ्या या सवयीला वाईट म्हणत असतात.

सवयी या फक्त वैयक्तिक   समाधानापुरत्या मर्यादित नसतात, तर त्या आपल्या सभोवतालच्या लोकांवर देखील परिणाम करू शकतात. त्यामुळेच समाज काय स्वीकारतो आणि काय नाकारतो यावरून सवयी चांगल्या की वाईट हे ठरवलं जातं. आपण स्वतःच्या सवयीकडे तटस्थपणे पाहिलं तर त्याचा इतरांवर होणारा परिणाम लक्षात घेता येईल आणि त्यानुसार योग्य तो बदल करणे शक्य होईल.

सवयी आयुष्याचा अविभाज्य भाग :-

सवयी ह्या आपल्या दैनंदिन आयुष्याचा अविभाज्य भाग असतात. काही सवयी आपण जाणून-बुजून अंगीकारतो, तर काही नकळतच आपल्या जीवनशैलीचा भाग बनतात. एक गोष्ट मात्र नक्की आहे—सवयी नेहमीच तात्पुरता आनंद आणि समाधान देवून जातात. मग त्या चांगल्या असोत किंवा वाईट.

वाईट सवयी म्हणजे नेमकं काय? :-

आपल्या सवयींमुळे जर दुसऱ्यांना अडचण निर्माण होत असेल आणि तरीही आपण त्या सवयी बदलत नसू, तर त्याला ‘वाईट सवय’ म्हणता येईल. उदा. धूम्रपान, मद्यपान, मोठ्याने बोलणे, वेळ न पाळणे यांसारख्या अनेक सवयी इतरांसाठी त्रासदायक ठरू शकतात. मात्र, काही सवयी या पूर्णपणे व्यक्तिगत असतात, पण त्या देखील काही ठिकाणी इतरांसाठी अडचणीच्या ठरू शकतात.

एका व्यक्तिगत सवयीचे उदाहरण :-

माझीच एक सवय उदाहरण म्हणून सांगतो. मला वेस्टर्न स्टाईलच्या संडासात बसल्यावर पोट साफ झाल्यासारखं वाटत नाही. त्यामुळे मी वेस्टर्न टॉयलेटचा उपयोग करत नाही. ही सवय माझ्यासाठी पूर्णपणे वैयक्तिक आहे. मात्र, बाहेरगावी गेल्यावर किंवा मित्रांच्या घरी राहायला गेल्यावर हीच सवय दुसऱ्यांसाठी अडचण ठरू शकते. समजा, एखाद्या घरात फक्त वेस्टर्न टॉयलेटच असेल आणि मी त्याचा वापरच करणार नाही, तर सोबत असलेल्या लोकांना त्याचा त्रास होऊ शकतो. त्यामुळेच त्यांना माझी ही सवय ‘वाईट सवय’ वाटते.

सवयी आणि समाजातील स्वीकारार्हता :-

कोणतीही सवय वाईट आहे की नाही, हे बऱ्याचदा समाजातल्या लोकांच्या दृष्टिकोनावर अवलंबून असते. जी गोष्ट बहुसंख्य लोक करतात, ती ‘सामान्य’ समजली जाते. पण त्याच वेळी एखादी गोष्ट अपवादात्मक असली, तर ती ‘अस्वीकार्य’ वाटते.

उदा.

• उजव्या हाताने जेवणे सामान्य मानले जाते, पण काही जण डाव्या हाताने खातात. त्यांच्यावर अनेकदा टोकाचे मत दिले जाते.
• काही लोकांना गोड खायची सवय असते, जी त्यांच्या आरोग्यासाठी हानिकारक असते, पण ती समाजासाठी त्रासदायक नाही. त्यामुळे तिला वाईट सवय म्हणत नाहीत.
• वेळेवर पोहोचण्याची सवय नसणे ही इतरांसाठी त्रासदायक ठरू शकते, म्हणून तिला वाईट सवय मानले जाते.
• सवयी बदलता येतात का? :-

सवयींचा स्वीकार, बदल किंवा त्याग हे पूर्णपणे व्यक्तीवर अवलंबून असते. पण जर त्या सवयीमुळे इतरांना त्रास होत असेल, तर त्यावर विचार करणे आवश्यक ठरते. माझ्याच उदाहरणावर परत येतो—जर मी वारंवार बाहेरगावी जात असेन आणि प्रत्येक वेळी ही समस्या निर्माण होत असेल, तर मला पर्याय शोधावा लागेल. समजा, मी वेस्टर्न टॉयलेटचा वापर शिकण्याचा प्रयत्न केला, तर माझ्या सवयीमुळे इतरांना त्रास होणार नाही.

:-Mukund Madhukar Hingne.